Ўзбекистон оммавий ахборот воситаларининг мафкуравий асослари (1)

1-мавзу. Кириш. Мафкура ҳақида тушунча. Мафкуранинг жамиятдаги вазифалари ва журналистика

Режа:

  1. Мавзунинг уч асоси.
  2. Миллий мафкура ва жамият тараққиёти.
  3. Миллий ғоя ва миллий мафкура уйғунлиги.
  4. Оммавий ахборот воситалари мафкуравий асослари ҳақида тушунча.
  5. ОАВда миллий ғоя ва мафкуранинг мазмун-моҳияти акс этиши.

 DSC_1512

Жамият ҳаётида тилга олинадиган (қоғозга тушуриладиган) ҳар қандай мавзунинг учта муҳим асосини билиш лозим. Ўқимишли (айниқса, бирор ишга масъул) кишилар айтмоқчи ёки ёзмоқчи бўлган ҳар бир фикрини аввало ана шу асослари – ишончли манбалардан ўқиб, ўрганиб, сўнг сўзлаши (ёки ёзиши) мақсадга мувофиқдир. Бу қуйидаги асослар ҳисобланади:

  1. Методологик асоси (Ўзбекистон Республикаси Президенти асарлари, нутқлари, интервьюларида баён этилган фикрлар);
  2. Ҳуқуқий асоси (Ўзбекистон Республикаси қонунлари, Президент фармонлари ва қарорлари, Вазирлар Маҳкамаси қарорлари ҳамда бошқа меъёрий ҳужжатлар);
  3. Назарий асоси (илмий асосланган китоблар, дарсликлар, қўлланмалар, мақолалар ва бошқа ёзма манбалар).

Ҳаёт кўзгуси ҳисобланмиш – матбуот, оммавий ахборот воситаларининг мафкуравий асослари ҳақида сўз юритар эканмиз, аввало, унинг юқорида қайд этилган уч асосини ҳам изоҳлаб ўтамиз.

Биринчиси, “Ўзбекистон оммавий ахборот воситаларининг мафкуравий асослари” курси методологик асослари Президентимиз Ислом Каримовнинг қатор асарлари ва нутқларида (журналистика соҳасига оид фикрларида), айниқса, “Матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимларига” (ҳар йили 27 июнь куни) йўллаган табрикларида ўз аксини топган.

Иккинчиси, ушбу фан ҳуқуқий асослари Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси, “Ахборот эркинлиги принциплари ва кафолатлари тўғрисида”ги, “Оммавий ахборот воситалари тўғрисида”ги (янги таҳрири), “Журналистлик фаолиятини ҳимоя қилиш тўғрисида”ги, “Муаллифлик ҳуқуқи ва турдош ҳуқуқлар тўғрисида”ги, “Ноширлик фаолияти тўғрисида”ги, “Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолиятининг очиқлиги тўғрисида”ги”, “Ахборотлаштириш тўғрисида”ги ва бошқа қонунларда, Кадрлар тайёрлаш миллий Дастури, Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йил 7 августдаги “Оммавий ахборот воситалари соҳасида кадрлар тайёрлаш ва қайта тайёрлаш Давлат дастури тўғрисида”ги 163-қарорида ўз аксини топган.

Учинчиси, мамлакатимизда ушбу курснинг назарий асосларини яратиш борасида мутахассислар изчиллик билан изланмоқдалар. Бу борада “Жаҳон журналистикаси тарихи” дарслиги (муаллифлар Файзулла Мўминов, Тўлқин Эшбеков ва бошқалар), “Луғат-маълумотнома: Журналистика. Реклама. Паблик рилейшнз. 1700 атама”, Файзулла Мўминовнинг “Журналистика ижтимоий институт сифатида”, “Социология ва журналист фаолияти”, Мухтор Худойқуловнинг “Журналистика ва публицистика”, Хуршид Дўстмуҳаммаднинг “Ахборот – мўъжиза, жозиба, фалсафа”, Аҳмаджон Мелибоевнинг “Публицистикада давр руҳи ва ижтимоий талқин”, Юсуф Ҳамдамовнинг “Тараққиёт мезони” каби ўқув қўлланмалари, шунингдек, телерадиожурналистика, интернет журналистикаси, ахборот хизматларига қатор ўқув-услубий қўлланмалар алоҳида ўрин тутади.

Ўзбекистон давлат мустақиллигига эришган дастлабки кунлардан бошлаб жамиятимизда туб ўзгаришлар юз бера бошлади. Айниқса, маънавият ва мафкура соҳалари тубдан ўзгариб, том маънода ўзлигимизни англай бошладик. Мамлакатимиз мустақил тараққиёт йўли аниқ-равшан белгилаб олинди. Дунё жамоатчилиги ўзбек модели дея эътироф этган ўзимизга хос ва ўзимизга мос ана шу тараққиёт йўли – келажаги буюк давлат барпо этиш борасида амалга оширилаётган тарихий ўзгариш ва янгиланишлар юртдошларимиз, айниқса, ёшлар онги ҳамда қалбига жо бўлмоқда.

Собиқ мустабид тузум даври мафкуравий асоратлардан батамом халос бўлиш, шунинг баробарида ғоявий бўшлиқ пайдо бўлишига йўл қўймаслик учун кураш кенг кўламда олиб борилмоқда. Шу ўринда биз учун бегона ва ёт ғоялардан ҳимояланиш, бундай тажовузларга қарши тура оладиган ҳар томонлама баркамол инсонларни вояга етказиш асосий мақсадларидан бирига айланди. Бунинг учун жамиятимиз манфаатларига мос янги мафкура шакллантирилмоқда.

Буюк келажак сари дадил одимлар ташлашга қодир миллат ҳеч қачон миллий ғоя ва миллий мафкурасиз яшай олмайди. Мафкура бўлмаса, давлат ва жамият, қолаверса, ҳар қандай инсон ўз йўлидан адашиб кетиши ҳеч гапмас.

Миллий мафкура халқнинг мақсад-муддаоларини ифодалайди, тарих синовларидан ўтишда унинг руҳини кўтариб, суянч ва таянч бўлади, шу миллат, шу жамият дуч келадиган кўплаб ҳаётий ва маънавий муаммоларга жавоб излайди. У инсонга фақат моддий бойликлар ва неъматлар учун эмас, аввало, Аллоҳ таоло ато этган ақл-заковат, иймон-эътиқод туфайли юксак маънавиятга эришиш учун интилиб яшаш лозимлигини англатадиган, бу мураккаб ва таҳликали дунёда унинг тараққиёт йўлини ёритадиган маёқдир.

Мафкура – жамиятда яшайдиган одамларнинг ҳаёт мазмунини, уларнинг интилишларини ўзида мужассамлаштиради. Ҳар қандай инсон, табиийки, мурод-мақсадсиз яшай олмайди. Бинобарин, ҳаёт мавжуд экан, мамлакатлар, давлатлар ва уларнинг манфаатлари бор экан, улар ўз тараққиёт йўлини, эртанги кун уфқларини ўзининг миллий ғояси, миллий мафкураси орқали белгилаб олишга интилади.

Мафкура – турли гуруҳ, тоифа ва қатламлардаги кишиларнинг манфаатларини ифодалаб, ижтимоий ҳаёти ва фаолиятиии тартибга солиб, ҳаракатга келтиради, ғояларнинг рўёбга чиқишига хизмат қилади.

Миллий ғоя – инсон ва жамият ҳаётига маъно-мазмун бахш этадиган, уни эзгу мақсад сари етаклайдиган фикрлар мажмуидир.

Ғоя – мақсад бўлса, мафкура уни амалга ошириш усулидир. Бошқача айтганда, инсон ёки миллатнинг асосий мақсадлари ғояларда намоён бўлса, уни рўёбга чиқаришга қаратилган ишларнинг мазмун-моҳияти мафкурани ташкил қилади.

Инсоният тарихи – ғоялар тарихидан иборат эканлиги ҳақида кўп фикрлар ёзилган. Айтиш жоизки, ғоя – инсон тафаккури маҳсули, миллий ғоя эса миллат тафаккурининг маҳсулидир.

Мафкура эса муайян ижтимоий гуруҳ, ижтимоий қатлам, миллат, давлат, халқ ва жамиятнинг эҳтиёжлари, мақсад-муддаолари, манфаатлари, орзу-интилишлари ҳамда уларни амалга ошириш тамойилларини ўзида мужассам этадиган ғоялар тизимидир.

Мутахассислар фикрича, фикр асосида ғоя, ғоя асосида эса мафкура шаклланади. Яъни, инсон муайян мақсадни мўлжаллаб, уни амалга оширишга қатъий ахд қилса, бу ғоя ҳисобланади. Ғоя конкрет инсон, гурух, миллат ёки жамиятнинг ҳаётий эҳтиёжларидан келиб чиқиб, манфаатларини ифодалаб, уларнинг ишонч-эътиқоди ва фаолиятига асос бўлса, мафкурага айланади. Давлатимиз раҳбари Ислом Каримов таъкидлаганидек, истиқлол мафкураси кўпмиллатли Ўзбекистон халқининг эзгу ғоя – озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт барпо этиш йўлидаги асрий орзу-интилишлари, ҳаётий идеалларини ўзида акс эттиради.

Миллий ғоя ва истиқлол мафкураси ҳақида гап борар экан, биз ниҳоятда кенг қамровли, мураккаб, серқирра, инсоният тарихида аниқ ва мукаммал ифодаси, тугал намунаси ҳали-ҳануз яратилмаган тушунчаларни ўзимизга тасаввур қилишимиз керак.

Бу тушунчалар – Ватан равнақи, юрт тинчлиги, халқ фаровонлиги каби юксак ғояларнинг маъно-мазмунини теран англаб етишга хизмат қилади. Бу мафкура халқни халқ, миллатни миллат этадиган, унинг шаъну шарафи, ор-номуси, ишонч-эътиқодини ифодалайдиган, жамиятимизнинг ўзига хос тараққиёт йўли, турмуш тарзи, туб манфаатларига таянган ҳолда муттасил ривожланиб,такомиллашиб борадиган ғоялар тизимидир.

Халқни буюк келажак ва улуғвор мақсадлар сари бирлаштириш, мамлакатимизда яшайдиган, миллати, тили ва динидан қатъи назар, ҳар бир фуқаронинг ягона Ватан бахт-саодати учун доимо масъулият сезиб яшашига чорлаш, аждодларимизнинг бебаҳо мероси, миллий қадрият ва анъаналаримизга муносиб бўлишига эришиш, юксак фазилатли ва комил инсонларни тарбиялаш, уларни яратувчилик ишларига даъват қилиш, шу муқаддас замин учун фидоийликни ҳаёт мезонига айлантириш – миллий истиқлол мафкурасининг бош мақсадидир.

Миллий истиқлол ғояси бугунги тез суръатлар билан ўзгараётган таҳликали дунёда ўзлигимизни англаш, бизнинг кимлигимизни, қандай буюк аждодларнинг меросига, неча минг йиллик тарих, бетакрор маданият ва қадриятларга эга эканимизни ҳис этиб яшашга, бу бойликни асраб-авайлаб, демократик қадриятлар, бутун жаҳон тараққиёти ютуқлари билан озиқлантириб, янги ўсиб келаётган авлодга етказишга хизмат қилмоғи зарур. Ҳозирги мураккаб шароитда халқимиз, аввало, ўсиб-униб келаётган ёш авлодимиз онги ва қалбида мафкуравий иммунитет ҳосил қилиш муҳим аҳамиятга эга. Бу ишни бамисоли ёш ниҳолга мевали дарахт куртагини пайванд қиладиган уста боғбондек нозиклик ва меҳр билан, оқилона йўл билан амалга ошириш лозим, деб таъкидлайди Юртбошимиз.

Бугунги ижтимоий тараққиёт, информацион инқилоб, глобаллашув жараёнлари, жаҳон майдонларини таъсир ўтказиш мақсадида бўлиб олишга интилиш, бу майдонлардаги ўзаро кураш шароитида мафкуравий сиёсатнинг аҳамияти ва ўрни нақадар ортиб бораётганини тушунтириб ўтиришнинг ҳожати йўқ.

Собиқ иттифоқ ҳудудидаги бугунги мафкуравий вазият, бу шароитда Марказий Осиё минтақасидаги аҳвол, бегона мафкура ва ғояларнинг Ўзбекистон ва қўшни давлатларга хуружи, эски мафкурадан воз кечиш натижасида пайдо бўлган бўшлиқни янги – миллий ғоя, истиқлол мафкураси билан тўлдиришнинг зарурати барчамизга аён бўлиши даркор.

Миллий ғоя ва истиқлол мафкураси юртимизда яшаётган барча кишиларнинг маънавий бойлигига, дунёқарашининг негизига айланишига эришиш биз учун энг асосий мақсаддир. Юртбошимиз таъкидлаганидек, эндиги вазифа – миллий истиқлол ғояси тушунчалари асосида кенг жамоатчилик, зиёлиларимиз, илм-фан ва маданият намояндалари, аввало, маънавий-маърифий соҳа ходимлари миллий мафкурани такомиллаштириш ҳамда унинг асосий тамойилларини одамлар онги ва қалбига сингдиришга қаратилган ишларни янги босқичга кўтаришлари зарур.

Дунёда икки куч – бунёдкорлик ва бузғунчилик ғоялари ҳамиша ўзаро курашади.

Бунёдкор ғоя инсонни улуғлайди, унинг руҳига қанот бағишлайди. Файласуф мутахассислар фикрича, Соҳибқирон Амир Темурнинг пароканда юртни бирлаштириш, марказлашган давлат барпо этиш, мамлакатни обод қилиш борасидаги ибратли фаолиятига ана шундай эзгу ғоялар асос бўлган.

Бузғунчи ғоялар эса халқлар бошига кулфатлар келтиради. Бунга олис ва яқин тарихдан кўплаб мисоллар келтириш мумкин. Ўрта асрлардаги салб юришлари, диний фанатизм ва атеизм, фашизм ва большевизмга асос бўлган ғайриинсоний ғоялар шулар жумласидан.

Ёвуз ғоя ва мафкураларнинг энг кўп тарқалган шакли – ақидапарастликдир. Бундай мафкуралар муайян даврларда Ғарбда ҳам, Шарқда ҳам ҳукмронлик қилган. Бу ижтимоий иллат инсоният XXI асрга қадам қўяётган ҳозирги даврда ҳам дунёдаги тинчлик ва тараққиётга таҳдид солмоқда.

Ақидапарастлик, қандай шаклда бўлмасин, ҳамма замонларда ҳам жамият учун бирдек хатарлидир.

Ҳаётда жамиятнинг тараққиётга интилиши, бунёдкорлик ҳисси бор экан, илғор ғоялар туғилаверади.

Бузғунчи ғояларнинг вужудга келишига эса вайронкор интилишлар сабаб бўлади. Шундай экан, уларга қарши курашга тайёр туриш, яъни доимо ҳушёр ва огоҳ бўлиб яшамоқ ҳаётнинг асосий зарурати бўлиб қолаверади.

Мамлакатимиз тараққиётини таъминлашда мустақиллик йиллари шаклланиб, ривожланаётган миллий мафкура муҳим ўрин тутади.

Миллий ғоя ва мафкурада мамлакатимизда яшаётган барча кишиларнинг асосий мақсадлари ҳамда унга эришиш йўллари мужассамлашган. Юртимизда озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт барпо этишда кишиларимизнинг миллий ғоя ва мафкурани чуқур ўрганиб, ўзлаштириши ғоят муҳим аҳамиятга эга.

Бу улуғвор вазифа журналистлар зиммасига ҳам улкан масъулият юклайди. Чунки, миллий ғоя ва мафкура тушунчаларини кенг тарғиб ҳамда ташвиқ қилиш оммавий ахборот воситаларининг энг асосий вазифаларидан бирига айланган.

Ўз навбатида оммавий ахборот воситаларининг мафкуравий асосларини ҳам ана шу миллий ғоя ва мафкура ташкил этишини тўғри англамоқ керак.

ОАВ биринчи галда халқимизга миллий ғоя ва мафкуранинг мазмун-моҳиятини аниқ-равшан тушунтириши тақозо этилади.

Мутахассислар фикрича, журналист меҳнатининг ижтимоий-сиёсий ва ҳуқуқий асоси унинг қайси жамиятда, қандай мафкура ва дунёқарашга хизмат қилишидан келиб чиқади. Ўз миллий мустақиллигига эришган Ўзбекистонда журналистика касбининг ижтимоий-сиёсий ва ҳуқуқий асослари тўла кўрсатиб берилган. Бу ўз халқи, ўз ватанининг равнақи учун, мустақилликни янада мустаҳкамлаш, миллий тараққиётга эришиш, адолат ва демократия йўлида ижод қилишдан иборат.

Матбуот ходими меҳнатининг маънавий асосини унинг ички дунёси, эътиқоди, мақсади белгилайди. Ўз қалами билан халққа, ватанга, эзгуликка, адолат ва ҳаққонийликка хизмат қилиш ҳар бир журналистнинг олий бурчидир.

Журналистик меҳнатнинг таркибий қисмларига келганда, журналист биринчи навбатда муаллиф, ёзувчидир. Матбуот ва оммавий ахборот воситаларида ўз асарлари билан доимий суратда иштирок этиш – журналистнинг бош вазифаси, биринчи навбатидаги ишидир. Ўз касбини пухта эгаллаб олиш, ўткир қалам эгаси бўлиш, ижтимоий ҳаётни чуқур ўрганиш ва унинг муаммоларини кўтариб чиқиш, ижтимоий нуқсон ва иллатларга муросасиз бўлиш, доимо изланиш, ижодий маҳоратини ошириб бориш журналистнинг ижодий қиёфасини белгиловчи бош мезондир. Ўз устида ишламайдиган, кам маҳсул, “қотиб қолган” журналист ўз ижтимоий вазифасини бажара олмайди.

Матбуотчи меҳнатининг иккинчи муҳим таркибий қисми эса муҳаррирлик, таҳрирчиликдан иборат бўлиб, ҳар бир матбуот ходими ўзи ижод қилиши билан бир қаторда моҳир таҳрирчи, пухта муҳаррир ҳам бўлиши талаб этилади. Яъни журналист фақат ўзи ёзибгина қолмасдан балки бошқа муаллифларининг материалларини, кишиларнинг хат-хабарларини матбуот нашрлари ёки оммавий ахборот воситалари учун тайёрлаб бера билиши лозим. Журналист меҳнатининг бу муҳим қисми ундан катта билим ва маҳорат талаб қилади. Таҳрирнинг бош вазифаси таҳрир қилинаётган асарнинг ғоявий-бадиий қимматини ошириш, юқори такомилга эриштиришдан иборатдир. Таҳрир санъати журналистдан чуқур билимга эга бўлишни, тилнинг қонун-қоидаларини чуқур билишни, яхши услубчи бўлишни талаб қилади.

Матбуот ходимининг иш фаолиятида унинг ташкилотчилик хусусияти ҳам муҳим аҳамиятга эга. Бу – матбуотнинг бош ижтимоий вазифаларидан, унинг ҳаётга бевосита таъсир этиш хусусиятидан келиб чиқади. Журналист ёзиш ва таҳрир қилишдан ташқари матбуот материалларини уюштириш, уларнинг таъсирчанлигини таъминлаш, самарадорлигини ошириш учун доимий курашиши ҳам лозим. Бу эса журналистдан ижтимоий ҳаётга бевосита аралаша билиш, катта обрўга эга бўлиш, тадбиркор ва ишбилармон, ҳозиржавоб бўлишни талаб қилади.

Мустақиллик йиллари барча соҳалардаги каби, бу йўналишда ҳам улкан ишлар амалга оширилди. Айниқса, сўнгги йилларда ғоявий-мафкуравий таълим-тарбия, тарғибот-ташвиқот ишларини ривожлантиришга алоҳида эътибор қаратилаётгани жамиятнинг ижтимоий-сиёсий, маънавий-маърифий тараққиётига жиддий туртки бермокда. Фуқароларимиз, айниқса, ёшлар бугунги кунда бузғунчи ғоя ва мафкуралар моҳиятини теран англаб етмоқда.

Хулоса қилиб айтганда, миллий мафкура — давлатимизнинг демократик характери ва жамиятимиз маънавий-маърифий тараққиёт даражасининг муҳим кўрсаткичи ҳисобланади. Бу эса, ўз навбатида оммавий ахборот воситаларининг ҳам мафкуравий асосларини ташкил этади. Ана шу асосда миллий матбуотимиз, умуман, оммавий ахборот воситалари ўз фаолиятини изчил ривожлантириб боради.

 DSC07455

Назорат учун саволлар:

  1. Мавзунинг уч асосини қандай изоҳлайсиз?
  2. Журналистикага оид назарий манбалар қайси адабиётларда кўпроқ ўз аксини топган?
  3. Журналистикага оид мавзуларнинг методологик асосларини изоҳланг.
  4. Миллий мафкура деганда нимани тушунасиз?
  5. Миллий ғоя ва миллий мафкуранинг уйғунлигини изоҳланг.
  6. Жамият тараққиётида мафкуранинг ўрни қандай бўлади?
  7. Оммавий ахборот воситаларининг мафкуравий асосларини қандай изоҳлайсиз?
  8. Матбуот ходими меҳнатининг маънавий асосини изоҳланг.
  9. Журналистнинг ташкилотчилик фаолияти нималардан иборат бўлади?
  10. Журналистнинг бурчлари нималардан иборат?

DSC07490

ГЛОССАРИЙ

Асосий тушунчалар:

 Анъана – жамият ҳаёти турли соҳаларининг, моддий ва маънавий фаолият шаклларининг, кишилар ўртасидаги алоқалар ва муносабатларнинг авлоддан-авлодга ўтиши, аждодлар ҳаёти, белгилари ва хусусиятларининг такрорланиш тарзи.

Ахборот – манбалари ва тақдим этилиши шаклидан қатъи назар шахслар, предметлар, фактлар, воқеалар, ҳодисалар ва жараёнлар тўғрисидаги маълумотлар.

Ахборот мулкдори – ўз маблағига ёки бошқа қонуний йўл билан олинган ахборотга эгалик қилувчи, ундан фойдаланувчи ва уни тасарруф этувчи юридик ёки жисмоний шахс;

Ахборотни муҳофаза этиш – ахборот борасидаги хавфсизликка таҳдидларнинг олдини олиш ва уларнинг оқибатларини бартараф этиш чора-тадбирлари;

Ахборот ресурси – ахборот тизими таркибидаги электрон шаклдаги ахборот, маълумотлар банки, маълумотлар базаси;

Ахборот соҳаси – субъектларнинг ахборотни яратиш, қайта ишлаш ва ундан фойдаланиш билан боғлиқ фаолияти соҳаси;

Ақидапарастлик – муайян шароитда, бирон-бир ғоя ёки тамойилга қатъий ишонч ва уни мутлақлаштириш асосида шаклланган қоида ва тартибларни, бошқа шароит, ҳолат, вазиятни ҳисобга олмаган ҳолда, кўр-кўрона қўллашга уриниш. Бу атама фақат салбий маънода қўлланиб, муайян олим ёхуд оқим томонидан баён этилган қонун ва қоидалар таъсир доирасини сунъий равишда кенгайтиришга уринишни англатади.

Ахборот технологияси – ахборотни тўплаш, сақлаш, излаш, унга ишлов бериш ва уни тарқатиш учун фойдаланиладиган жами услублар, қурилмалар, усуллар ва жараёнлар;

Ахборот тизими – ахборотни тўплаш, сақлаш, излаш, унга ишлов бериш ҳамда ундан фойдаланиш имконини берадиган, ташкилий жиҳатдан тартибга солинган жами ахборот ресурслари, ахборот технологиялари ва алоқа воситалари;

Ахборотлаштириш – юридик ва жисмоний шахсларнинг ахборотга бўлган эҳтиёжларини қондириш учун ахборот ресурслари, ахборот технологиялари ҳамда ахборот тизимларидан фойдаланган ҳолда шароит яратишнинг ташкилий ижтимоий-иқтисодий ва илмий-техникавий жараёни;

Ахборот-психологик хавфсизлик – ёт, бузғунчи ғояларга асосланган ахборот хуружлари таъсиридан барча инсонларни, айниқса ёшларни руҳан, психологик ҳимоялаш, мафкуравий иммунитетини ошириш йўли билан бу борадаги хавфсизлигини таъминлаш.

Ахборот борасидаги хавфсизлик – ахборот соҳасида шахс, жамият ва давлат манфаатларининг ҳимояланганлик ҳолати.

Асар нусхаси — асарнинг ҳар қандай моддий шаклда тайёрланган кўчирмаси;

Асарни омма олдида намойиш этиш — асарнинг асл нусхаси ёки нусхасини бевосита ёхуд плёнка, диапозитив, телевизион кадр ёрдамида ёки бирон-бир бошқа техника воситалари орқали экранда кўрсатиш, шунингдек аудиовизуал асарнинг айрим кадрларини уларнинг кетма-кетлигига риоя этмасдан омма учун очиқ жойда ёки айни бир оила аъзолари бўлмаган шахсларнинг кенг доираси ҳозир бўлган жойда кўрсатиш;

Асарни ошкор қилиш — муаллифнинг розилиги билан амалга оширилган, асарни чоп этиш, омма олдида намойиш этиш, омма олдида ижро этиш, эфирга узатиш ёки бошқача усулда юбориш йўли билан илк бор асардан барчанинг воқиф бўлиши учун имкон берадиган ҳаракат;

Аудиовизуал асар — бир-бири билан боғланган (овоз жўрлигида ёки овоз жўрлигисиз) тасвирларнинг ёзиб олинган туркумидан иборат бўлган, тегишли техника воситалари ёрдамида кўриб ва эшитиб (овоз жўрлигида бўлганида) идрок этиш учун мўлжалланган асар, шу жумладан дастлабки ёки кейинги қайд этиш усулидан қатъи назар кинематография асарлари ва кинематографияникига ўхшаш воситалар билан ифодаланган барча асарлар (теле- ва видеофильмлар, диафильмлар, слайдфильмлар ҳамда бошқа асарлар);

Аудиовизуал асарни тайёрловчи — шундай асарни тайёрлаш ташаббуси ва масъулиятини ўз зиммасига олган юридик ёки жисмоний шахс;

Барчанинг эътиборига етказиш — асарларни ёки турдош ҳуқуқлар объектларини симлар ёки симсиз алоқа воситалари орқали телекоммуникация тизимларидан фойдаланувчилар ўз танловига кўра исталган жойда ва исталган вақтда улардан фойдалана олиши мумкин бўлган тарзда барчанинг эътибори учун юбориш;

Барчанинг эътибори учун юбориш — асарларни ёки турдош ҳуқуқлар объектларини эфирга узатиш, кабель орқали юбориш, шунингдек уларни юбориш жойида вакиллари бўлмаган омма эшитиб ва (ёки) кўриб идрок этиши учун, шу тарзда эшитиш ёки кўриш мумкин бўлган асарлар ёки турдош ҳуқуқлар объектлари амалда идрок этилиши-этилмаслигидан қатъи назар, ҳар қандай бошқача усулларда етказиш (нусхаларни тарқатиш бундан мустасно);

Ватан туйғуси – Ватан туйғуси бўлган кишидагина ватанпарварлик жўш уради. Президентимиз Ислом Каримов айтганидек: «Ватанга муҳаббат ҳисси одамнинг қалбида табиий равишда туғилади. Яъни, инсон ўзлигини англагани, насл-насабини билгани сари юрагида Ватанга муҳаббат туйғусини илдиз отиб, юксала боради. Бу илдиз қанчалик чуқур бўлса, туғилиб ўсган юртга муҳаббат ҳам шу қадар чексиз бўлади».

Ватанпарварлик – Ватанга нисбатан садоқат, унга хизмат қилиш, юрт тинчлигини асраш, Ватан равнақи учун фаол бўлишга ундайдиган ижтимоий, маънавий-ахлоқий фазилат.

Демократия – халқ ҳокимияти.

Ёзув — овозлар ва (ёки) тасвирларни қайта-қайта идрок этиш, такрорлаш ёки юбориш имконини берадиган бирон-бир моддий шаклда техника воситалари ёрдамида қайд этиш;

Жамиятни ахборотлаштириш – ахборотлаштириш соҳасидаги давлат сиёсати.

Журналист — Ўзбекистон Республикасининг ёки хорижий давлатнинг оммавий ахборот воситаларида хизмат қиладиган ёхуд уларда шартнома асосида ишлайдиган ва маълум мавзудаги ахборотни тўплаш, таҳлил этиш ҳамда тарқатиш билан шуғулланувчи шахсдир.

Интернет – (лот. inter – аро ва net (work) – тармоқ] – катта (глобал) ва кичик (локал) компьютер тармокларини ўзаро боғловчи бутунжаҳон компьютер тизими. Унда географик ўрни, замон ва макондан қатъи назар, айрим компьютер ва майда тармоқлар ўзаро ҳамкорликда глобал информация инфратузилмасини ташкил этади.

Интернет журналистикаси – ОАВнинг интернетдаги веб-сайтлари, айрим электрон нашрлар фаолияти билан боғлиқ тушунча. Ўзбекистон Республикасининг “Ахборотлаштириш тўғрисида”ги (2003), “Оммавий ахборот воситалари тўғрисида”ги (янги таҳрири) (2007) Қонунлари, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ахборот-коммуникация технологияларини янада ривожлантиришга оид қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги (2005), “Ўзбекистон Республикасининг жамоат таълим ахборот тармоғини ташкил этиш тўғрисида”ги (2005) қарорлари, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Маълумотлар узатиш миллий тармоғини ташкил этиш ва жаҳон ахборот тармоқларидан фойдаланишни тартибга солиш тўғрисида”ги (1999), “Ўзбекистон Республикаси ахборот ресурсларини тайёрлаш ва уларни маълумотларни узатиш тармоқларида, шу жумладан, интернетда тарқатиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш тўғрисида”ги (1999), “Интернет”нинг халқаро ахборот тизимларига кириб боришни таъминлаш дастурини ишлаб чиқишни ташкил этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги (2001), “Ziyonet” ахборот тармоғини янада ривожлантириш тўғрисида”ги (2005), “Интернет тармоғида Ўзбекистон Республикасининг Ҳукумат порталини янада ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги (2007) қарорлари ва бошқа меъёрий ҳужжатлар мамлакатимизда интернет журналистикасининг ривожига хизмат қилади.

Ирқчилик – одамлар ўртасидаги ижтимоий тенгсизлик, босқинчилик, зўравонлик ва урушларни кишиларнинг турли ирқларига мансублиги билан оқлашга хизмат қилувчи ғайримиллий таълимот. Ирқчилар инсонларнинг ижтимоий моҳиятини уларнинг биологик – ирқий (кўзи, сочи ва терисининг ранги, бош ва юз тузилиши каби ташқи, иккинчи даражали жисмоний) белгилар билан боғлаб, уларни олий ва қуйи, бекаму-кўст ва норасо ирқларга ажратадилар.

Кабель орқали юбориш — асарларни ёки турдош ҳуқуқлар объектларини кабель, сим ёки шунга ўхшаш воситалар ёрдамида барчанинг эътибори учун юбориш;

Махфий ахборот – фойдаланилиши қонун ҳужжатларига мувофиқ чеклаб қўйиладиган ҳужжатлаштирилган ахборот;

Мафкуравий бўшлиқ – жамиятга зарур ахборотлар етарли даражада етказилмаган тақдирда одамлар онгида пайдо бўладиган ғоявий, мафкуравий бўшлиқ ҳолати.

Маълумотлар базаси — объектив шаклда ифодаланган ва электрон ҳисоблаш машиналари (бундан буён матнда ЭҲМ деб юритилади) ёрдамида топиш ҳамда ишлов бериш мумкин бўладиган тарзда бир тизимга солинган маълумотлар (мақолалар, ҳисоб-китоблар ва шу кабилар) мажмуи;

Муаллиф — ижодий меҳнати билан асар яратган жисмоний шахс;

Омма олдида ижро этиш — асарларни ёки турдош ҳуқуқлар объектларини ижро этиш ёки маълум қилишнинг ҳар қандай бошқа шакли воситасида, бевосита ёки техника воситалари ёрдамида, омма учун очиқ жойда ёки айни бир оила аъзолари бўлмаган шахсларнинг кенг доираси ҳозир бўлган жойда эшитиб ва (ёки) кўриб идрок этиш учун етказиш;

Оммавий ахборот – чекланмаган доирадаги шахслар учун мўлжалланган ҳужжатлаштирилган ахборот, босма, аудио, аудиовизуаль ҳамда бошқа хабарлар ва материаллар;

Репрографик такрорлаш — фотокўчирмасини олиш йўли билан ёки бошқа техника воситалари ёрдамида ёзма ва бошқа асарларнинг асл нусхаларини ёки уларнинг кўчирмаларини бир ёки ундан кўп нусхада, ҳар қандай ўлчамда ва шаклда факсимил такрорлаш, тасвирий санъат асарлари репродукцияларини босмахона усулларидан фойдаланган ҳолда тайёрлаш ҳоллари бундан мустасно. Репрографик такрорлаш мазкур кўчирмаларни рақамли шаклда сақлаш ёки кўпайтиришни ўз ичига олмайди, репрографик такрорлаш учун фойдаланиладиган техника воситаларининг ўзига хос хусусиятлари билан боғлиқ муваққат кўчирма нусхалар яратиш ҳоллари бундан мустасно;

Ретрансляция — эфир ёки кабель орқали кўрсатув ёхуд эшиттириш берувчи бир ташкилотнинг кўрсатув ёки эшиттиришини эфир ёки кабель орқали кўрсатув ёхуд эшиттириш берувчи бошқа ташкилот томонидан бир вақтда эфирга узатиш ёки кабель орқали юбориш;

Маънавият – (араб. – маънолар мажмуи) – кишиларнинг фалсафий, ҳуқуқий, илмий, бадиий, ахлоқий, диний тасаввурлари ва тушунчалари мажмуи.

Маърифат – Маърифатнинг луғавий маъноси билиш, таниш, билим демакдир. Бошқача айтганда маърифат билмоқ, кишиларнинг онг-билимини, маданиятини оширишга қаратилган таълим-тарбия жараёнидир. Маърифат сўзининг кўпчиликдаги маъноси маорифдир. Маърифат атама сифатида – табиат, жамият ва инсон моҳияти ҳақидаги турли-туман билимлар, маълумотлар мажмуасини билдиради.

Миллий қадрият – миллат учун муҳим аҳамиятга эга бўлган этник жиҳат ва хусусиятлар билан боғлиқ қадрият шакли.

Умуминсоний қадрият – барча халқлар учун ижобий аҳамият касб этувчи, моддий ва маънавий манфаат, мезонлар мажмуи.

Комиллик – инсоннинг камолотга эришув жараёнидаги баркамоллиги даражасини ифодаловчи тушунча. Комилликнинг ҳар бир даврга хос мезонлари мавжуд. Нодонга нисбатан оқил, лоқайдга нисбатан сергак, бахилга нисбатан сахий, танбалга нисбатан серғайрат, қўрқоққа нисбатан ботирлик каби хислатлар ўзига хос ўлчов воситасини ўтайди.

Миллийлик – муайян халққа хос бўлган, уни бошқалардан фарқини кўрсатувчи хусусиятлар мажмуи. Миллийлик миллатнинг тарихи, қадриятлари, анъаналари, маданияти, яшаш тарзида яққол намоён бўлади.

Мафкура –  Бирор гуруҳ, қатламнинг манфаатларини ҳимоя қилувчи ғоялар тизими, фикрлар мажмуи, эътиқод.

Миллий ғоя — миллатнинг ўтмиши, бугуни, истиқболи, манфаат ва мақсадини ифодаловчи ижтимоий ғоя.

Ғоя - муайян фикр, мақсад сари етакловчи куч.

Манфаат – индивид ёки ижтимоий гуруҳ фаолиятини, хулқини белгилайдиган асосий омил.

Ғоянинг турли кўринишлари – Мазмуни ва намоён бўлиш шаклига кўра – илмий, фалсафий, диний, бадиий, ижтимоий-сиёсий, миллий ва умуминсоний ғояларга бўлинади.

Бунёдкор ғоялар – 1) Ислом Каримов томонидан назарий жиҳатдан асослаб берилган тушунча; 2) Жамият ва одамларни, турли гуруҳ ва қатламлар, миллат ва давлатларни тараққиёт сари етакловчи, халқни эзгу мақсад йўлида биргаликда ҳаракат қилишга ундовчи ғоЙ.

Вайронкор (бузғунчи) ғоялар – 1) бунёдкор ғояларга зид бўлган, ёвузлик ва жаҳолатга хизмат қиладиган ғоялар мажмуини ифодалайдиган тушунча; 2) инсонни ва жамиятни тубанликка бошлайдиган, одамларни ғаразли ният ва қабиҳ мақсадларга ундайдиган, халқлар ва давлатларни таназзул ва ҳалокатга маҳкум этадиган ғоялардир.

Миллий истиқлол ғояси – Миллий истиқлол ғояси ўзбекистонда яшовчи барча миллат ва элат вакилларининг туб манфаатларини, халқимизнинг асрлар мобайнида интилиб келган орзу-идеалларини, олижаноб мақсад-муддаоларини ўзида мужассам этади.

Миллий истиқлол мафкураси – Миллий истиқлол мафкураси ҳар бир ватандошимизнинг оиласи, жамият, эл-юрт олдидаги бурч ва масулиятини қай даражада адо этаётганини белгилайдиган маънавий мезондир.

Миллий истиқлол ғоясининг асосий ғоялари – Ватан равнақини таъминлаш ва юксалтириш; Юрт тинчлигини таъминлаш ва асраш; Халқ фаровонлигини таъминлаш; Комил инсонни тарбиялаш; Ижтимоий ҳамкорликни таъминлаш; Миллатлараро тотувликни таъминлаш; Динлараро бағрикенглик (толерантлик);

Миллий истиқлол ғоясининг бош ғояси – озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт барпо этишдир.

Шовинизм – миллатчиликнинг ўзига хос шакли, бошқа миллатларни менсимаслик ва ўз миллатининг уларга нисбатан устунлигини асослашга қаратилган ғоявий-назарий қарашлар тизими ва амалиёти

Миллатчилик – ўз миллатининг манфаатларини бошқа миллатлар ҳақ-ҳуқуқларидан юқори қўйиб ҳал этишга интилувчи сиёсий оқим

Манқурт – «Манқурт» ўз эли, тарихи, қон-қариндошини, ҳатто ўзи туққан онасини ҳам унутган, ўз келажагини тасаввур эта олмайдиган кишилар ва халқларнинг мажозий образи. У халқларнинг манқуртларга айланишида бош айбдор давлат ва мафкурага тўла бўйсундирилган жамиятдир деган хулосага келади. Масалан, Чингиз Айтматовнинг «Асрга татигулик кун» романида «Манқурт» афсонасидаги шахс образи.

Мафкуравий иммунитет – лотинча Иммунитатис сўзидан олинган бўлиб –бирор нарсадан озод этиш маъносини англатади. Шахс, ижтимоий гурух, миллат, жамиятни турли зарарли ғоявий таъсирлардан химоялашга хизмат қилувчи тизим

Барқарорлик – тинчлик, осойишталик

Ватан равнақи – ҳар бир кишининг манфаатларини юрт манфаатлари билан уйғунлаштирувчи, уни халқ бахт-саодати йўлида хизмат қилишга ундовчи бунёдкор ғоядир

Юрт тинчлиги – мамлакат барқарор тараққиётининг асосий шарти. Тинчлик –инсоннинг ҳаётий эҳтиёжи, эмин-эркин яшаши ва камол топишининг энг зарур омилидир

Халқ фаровонлиги – ҳар бир шахс ва оила фаровонлиги инсоннинг шахсий манфаатлари жамият манфаатлари билан уйғунлашиб кетади

Комил инсон – инсоннинг эзгуликка, ижтимоий бахт-саодатга, гуманистик ғояларга муносабати

Ижтимоий хамкорлик – турли миллат, ирқ ва динга мансуб кишилар ва гурухларнинг умумий мақсад йўлидаги ҳамжиҳатлиги

Миллатлараро тотувлик – муайян ҳудуд, давлатда турли миллат вакилларининг баҳамжиҳат яшаши, ҳамкорликда фаолият юритиши

Диний бағрикенглик – хилма-хил диний эътиқодга эга бўлган кишиларнинг бир замин, бир Ватанда, олижаноб ғоя ва ниятлар йўлида ҳамкор ва ҳамжиҳат бўлиб яшаши

Ички тахдидлар – ўз Ватанига, ватандошига, ватандошларига зарар етказишга қаратилган ғоя, хатти-ҳаракатлардир.

Ташқи тахдидлар – ташқи таҳдидлар асосан ғоявий бўшлиқ туфайли содир бўлади.

Экстремизм – ўз мақсади йўлида ҳар қандай кескин тадбир-чоралар кўришга тарафдорлик.

Ҳизбут-тахрир – реаксион рухдаги диний-сиёсий ташкилот бўлиб, араб тилидан “озодлик партияси” деган маънони билдиради

Бозор иқтисодиёти – иқтисодий алоқаларнинг йиғиндиси бўлиб ўз қонунларига эга, яъни: эркин рақобат, эҳтиёж ва ишлаб чиқариш, талаб ва таклифларнинг миқдори ва таркибини бир-бирига мувофиқлаштириш, хусусий мулкчилик шаклларининг хилма-хиллиги, мулкка эгалик, хўжалик юритиш ишларига фақат иқтисодий усуллар билан таъсир кўрсатиш, фан ютуқларини ишлаб чиқаришга татбиқ этиш каби иқтисодий қонунларга  бўйсунади. Бозор иқтисоди халқнинг ижоди ва меҳнат имкониятларини юзага чиқариб, тадбиркорлик ва ишбилармонлик учун кенг йўл очади.

Менталитет – (лотинча «менс» — ақл, идрок) – жамият, миллат, жамоа ёки алоҳида шахснинг тарихий таркиб топган тафаккур даражаси, маънавий салоҳияти, уларнинг ҳаёт қонунларини таҳлил этиш кучи, муайян ижтимоий шароитларда шаклланган ақлий қобилияти, руҳий қуввати.

Урф-одат – кишилар турмушига сингиб кетган, доим такрорланиб турадиган хатти-ҳаракат, кўпчилик томонидан қабул қилинган хулқ-атвор қоидалари ва кўникмалар.

Мустақиллик – 1) Тазйиқдан, назоратдан холи бўлиш, эркинлик; 2) иқтисодий, сиёсий, маънавий тобе бўлмаслик. ўзбек тилида Мустақиллик атамаси одатда истиқлол сўзи билан яқин маънода қўлланилади ва узлуксизликни англатувчи чуқур, кенг қамровли жараённи акс эттиради.

Миллий ғурур – 1) шахс, ижтимоий гуруҳнинг миллий ўз-ўзини англаши асосида шаклланадиган аждодлари қолдирган моддий, маънавий меросдан, ўз халқининг жаҳон сивилизасиясига қўшган ҳиссаси, ўзга миллатлар олдидаги қадр-қиммати, обрў-эътиборидан фахрланиш ҳиссини ифодаловчи тушунча.

Эътиқод – Дунёқараш. Бирор динга эътиқод қилиш – уни ҳақ деб билиб, уни таълимотини тан олиш.

Тасаввуф – исломдаги диний-фалсафий оқим. 8 асрда араб мамлакатларида пайдо бўлган. Бу таълимот ўша даврда савдогарлар ва косибларнинг манфаатини кўзлаган. Тасаввуфнинг асосий моҳияти инсон ва унинг Худога муносабатидир, яъни солиҳнинг Худо васлига етишишидир.

Обод Ватан – фуқаролари эркин, озод, яратувчилик фаолияти билан банд бўлган, хавфсизлиги таъминланган фаровон ҳаёт қуриш макони.

Фуқаролик жамияти – иқтисодий, ижтимоий-сиёсий ва маънавий ҳаёт соҳасига тўғри келадиган тушунчадир. Фуқаролик жамиятининг ижтимоий-сиёсий соҳаси кўламига ижтимоий-сиёсий ташкилотлар ва ҳаракатлар, фуқароларнинг турли шаклдаги фаолияти, ўзини ўзи бошқариш органлари, нодавлат оммавий ахборот воситалари ҳам мансубдир.

Шарқона демократия — урф-одат, қадриятларга асосланган ўзига хос демократия.

Тафаккур – (араб. – фикрлаш, ақлий билиш) – предмет ва ҳодисаларнинг умумий, муҳим хусусиятлари аниқлайдиган, улар ўртасидаги ички, зарурий алоқалар, яъни қонуний боғланишларни акс этадиган билишнинг расионал босқичи.

Фанатизм – Бирон ғояга, шахсга унинг мазмунини, моҳиятини чуқур англамасдан жоҳилларга ишониш ва унга эргашишдир ва у ҳаётда турли соҳаларда учрайди.

Фундаментализм – маълум дин вужудга келган илк даврига қайтиш ва бу йўл билан замонанинг барча муаммоларини ҳал қилиш мумкин деган фикрни илгари суриш

Халқ ижодиёти асарлари — аниқ муаллифи бўлмаган эртаклар, қўшиқлар, рақслар, манзарали-амалий санъат асарлари ҳамда бадиий ва ҳаваскорлик халқ ижодиётининг бошқа натижалари;

Чоп этиш — асарнинг, ижро ёзувининг ёки фонограмманинг хусусиятидан келиб чиққан ҳолда омманинг оқилона эҳтиёжларини қондириш учун етарлича миқдорда асарнинг, ижро ёзувининг ёки фонограмманинг нусхаларини асар муаллифининг, ижрочининг ёки фонограммани тайёрловчининг розилиги билан муомалага чиқариш;

Эфирга узатиш — асарларни ёки турдош ҳуқуқлар объектларини радио ёки телевидение, шу жумладан сунъий йўлдошлар (кабель телевидениеси бундан мустасно) орқали узатиш воситасида барчанинг эътибори учун юбориш. Асарларни ёки турдош ҳуқуқлар объектларини сунъий йўлдош орқали эфирга узатиш деганда сигналларни ердаги станциядан сунъий йўлдошга қабул қилиш ва сунъий йўлдошдан сигналларни узатиш тушунилади, улар воситасида асар ёки турдош ҳуқуқлар объектлари, уларни омма амалда қабул қилишидан қатъи назар, барчанинг эътиборига етказилиши мумкин;

Эфир ёки кабель орқали кўрсатув ёхуд эшиттириш берувчи ташкилот — эфирга узатиш ёки кабель орқали юбориш учун ташаббус ва масъулиятни ўз зиммасига олган ҳамда уларни белгиланган тартибда амалга оширувчи шахс;

Эфир ёки кабель орқали кўрсатув ёхуд эшиттириш берувчи ташкилотнинг кўрсатуви ёки эшиттириши — эфир ёки кабель орқали кўрсатув ёхуд эшиттириш берувчи ташкилотнинг ўзи томонидан, шунингдек унинг буюртмаси бўйича ва унинг маблағлари ҳисобига бошқа ташкилот томонидан яратилган кўрсатув ёки эшиттириш;

Янги жамият – озод ва обод Ватан, эркин ва фаровон ҳаёт, бозор иқтисодиётига асосланган эркин демократик жамият.

Қадрият – Инсон учун азиз ва қадрли бўлган нарса ёки ҳодиса. Умумбашарий, умуминсоний, миллий, минтақавий, шахсий, диний турларга бўлинади.

Ғоялар кураши – турли давлатлар ва миллатлар манфаатларига хизмат қиладиган ғоялар, мафкуралар бошқа давлат ва миллатлар манфаатига мос тушмаслиги мумкин. Улар ўртасида бўладиган мафкуравий кураш ғоялар кураши ҳисобланади.

Ҳуқуқ эгаси — муаллифлик ҳуқуқига нисбатан муаллиф ёки унинг меросхўрлари, турдош ҳуқуқларга нисбатан ижрочи ёки унинг меросхўрлари, фонограммани тайёрловчи, эфир ёки кабель орқали кўрсатув ёхуд эшиттириш берувчи ташкилот, шунингдек шартномада ёки ушбу Қонунда назарда тутилган бошқа асос бўйича асарлардан ёхуд турдош ҳуқуқлар объектларидан фойдаланиш ҳуқуқини олган бошқа юридик ёки жисмоний шахслар.

 DSC07461

Ўқиш тавсия этиладиган адабиётлар рўйхати

I. Методологик адабиётлар

  1. Каримов И.А. Ўзбекистон: миллий истиқлoл, иқтисoд, сиёсат, мафкура. Т.1. –Т.: Ўзбекистон, 1996. – 364 б.
  2. Каримов И.А. Биздан oзoд ва oбoд Ватан қoлсин. Т.2. –Т.: Ўзбекистон, 1996. – 380 б.
  3. Каримов И.А. Ватан саждагoҳ каби муқаддасдир. Т.3. –Т.: Ўзбекистон, 1996. – 366 б.
  4. Каримов И.А. Бунёдкoрлик йўлидан. Т.4. –Т.: Ўзбекистон, 1996. – 349 б.
  5. Каримов И.А. Янгича фикрлаш – давр талаби. Т.5. –Т.: Ўзбекистон, 1997. – 384 б.
  6. Каримов И.А. Хавфсизлик ва барқарoр тараққиёт йўлидан. Т.6. –Т.: Ўзбекистон, 1998. – 429 б.
  7. Каримов И.А. Биз келажагимизни ўз қўлимиз билан қурамиз. Т.7. –Т.: Ўзбекистон, 1999. – 410 б.
  8. Каримов И.А. Oзoд ва oбoд Ватан, эркин ва фарoвoн ҳаёт – пирoвард мақсадимиз. Т.8. –Т.: Ўзбекистон, 2000. – 528 б.
  9. Каримов И.А. Ватан равнақи учун ҳар биримиз масъулмиз. Т. 9. –Т.: Ўзбекистон, 2001. – 432 б.
  10. Каримов И.А. Хавфсизлик ва тинчлик учун курашмоқ керак. Т. 10. –Т.: Ўзбекистон, 2002. – 432 б.
  11. Каримов И.А. Биз танлаган йўл – демократик тараққиёт ва маърифий дунё билан ҳамкорлик йўли. Т. 11. –Т.: Ўзбекистон, 2003. – 320.
  12. Каримов И.А. Тинчлик ва хавфсизлигимиз ўз куч-қудратимизга, ҳамжиҳатлигимиз ва қатъий иродамизга боғлиқ. Т. 12. –Т.: Ўзбекистон, 2004. – 400 б.
  13. Каримов И.А. Ўзбек халқи ҳеч қачон, ҳеч кимга қарам бўлмайди. Т. 13. –Т.: Ўзбекистон, 2005. – 448 б.
  14. Каримов И.А. Инсон, унинг ҳуқуқ ва эркинликлари – олий қадрият. Т. 14. –Т.: Ўзбекистон, 2006. – 280 б.
  15. Каримов И.А. Жамиятни эркинлаштириш, ислоҳотларни чуқурлаштириш, маънавиятимизни юксалтириш ва халқимизнинг ҳаёт даражасини ошириш – барча ишларимизнинг мезон ва мақсадидир. Т. 15. –Т.: Ўзбекистон, 2007. – 320 б.
  16. Каримов И.А. Мамлакатни модернизация қилиш ва иқтисодиётимизни барқарор ривожлантириш йўлида. Т. 16. –Т.: Ўзбекистон, 2008. – 368 б.
  17. Каримов И.А. Ватанимизнинг босқичма-босқич ва барқарор ривожланишини таъминлаш бизнинг олий мақсадимиздир. –Т.17. –Т: Ўзбекистон, 2009. – 280 б.
  18. Каримов И.А. Жаҳон инқирозининг оқибатларини енгиш, мамлакатимизни модернизация қилиш ва тараққий топган давлатлар даражасига кўтарилиш сари. –Т.18. –Т: Ўзбекистон, 2010. – 280 б.
  19. Каримов И.А. Демократик ислоҳотларни янада чуқурлаштириш ва фуқаролик жамиятини шакллантириш – мамлакатимиз тараққиётининг асосий мезонидир. –Т.19. –Т: Ўзбекистон, 2011. – 358 б.
  20. Каримов И.А. Бизнинг йўлимиз демократик ислоҳотларни чуқурлаштириш ва модернизация жараёнларини изчил давом эттириш йўлидир. –Т.20. –Т: Ўзбекистон, 2012. – 320 б.
  21. Каримов И.А. Мамлакатимизни янада обод этиш ва модернизация қилишни қатъият билан давом эттириш йўлида. –Т.21. –Т: Ўзбекистон, 2013. – 382 б.
  22. Каримов И.А. Ўзбекистон эришган ютуқлар ва марралар – биз танлаган ислоҳотлар йўлининг тасдиғидир. –Т.22. –Т: Ўзбекистон, 2014. – 368 б.
  23. Каримов И.А. Юксак маънавият – енгилмас куч. –Т.: Маънавият, 2008. – 176 б.
  24. Каримов И.А. Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари. –Т.: Ўзбекистон, 2009. – 56 б.
  25. Каримов И.А. Ўзбекистон мустақилликка эришиш остонасида. –Т.: Ўзбекистон, 2011. – 440 б.
  26. Президент Ислом Каримовнинг Ўзбекистон Республикаси мустақиллигининг йигирма уч йиллигига бағишланган тантанали маросимдаги табрик сўзи. //http://www.press-service.uz. 01.09.2014
  27. Каримов И.А. Ўзбекистон халқига янги йил табриги. //www.uza.uz 01.01.2015.
  28. Каримов И.А. 2015 йилда иқтисодиётимизда туб таркибий ўзгаришларни амалга ошириш, модернизация ва диверсификация жараёнларини изчил давом эттириш ҳисобидан хусусий мулк ва хусусий тадбиркорликка кенг йўл очиб бериш – устувор вазифамиздир (Ўзбекистон Президенти Ислом Каримовнинг мамлакатимизни 2014 йилда ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш якунлари ва 2015 йилга мўлжалланган иқтисодий дастурнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамасининг мажлисидаги маърузаси). //www.uza.uz, 16.01.2015
  29. Президент Ислом Каримовнинг Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг қўшма мажлисидаги маърузаси. //www.uza.uz, 23.01.2015.
  30. Каримов И.А. Она юртимиз бахту иқболи ва буюк келажаги йўлида хизмат қилиш – энг олий саодатдир. –Т.: Ўзбекистон, 2015.

 II. Ўзбекистон Республикаси қонунлари, Вазирлар Маҳкамаси қарорлари

  1. Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси –Т.: Ўзбекистон, 2014.
  2. Ўзбекистон Республикасининг “Давлат ҳокимияти ва бошқаруви органлари фаолиятининг очиқлиги тўғрисида”ги қонуни. –Т 2014 lex.uz
  3. Ўзбекистон Республикасининг “Ахборот эркинлиги принциплари ва кафолатлари тўғрисида”ги қонуни. /Ахборот ва ахборотлаштиришга оид норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўплами. –Т.: Адолат, 2008.
  4. Ўзбекистон Республикасининг “Оммавий ахборот воситалари тўғрисида”ги (янги таҳрири) қонуни. /Ахборот ва ахборотлаштиришга оид норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўплами. –Т.: Адолат, 2008.
  5. Ўзбекистон Республикасининг “Ахборотлаштириш тўғрисида”ги қонуни. /Ахборот ва ахборотлаштиришга оид норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар тўплами. –Т.: Адолат, 2008.
  6. Ўзбекистон Республикасининг Қонунлари. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисига сайлов тўғрисида. Халқ депутатлари вилоят, туман ва шаҳар Кенгашларига сайлов тўғрисида. Фуқаролар сайлов ҳуқуқларининг кафолатлари тўғрисида. –Т.: Ўзбекистон, 2004.
  7. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Оммавий ахборот воситалари соҳасида кадрлар тайёрлаш ва қайта тайёрлаш давлат дастури тўғрисида”ги 163-Қарори. (2006 йил 7 август). /Оммавий ахборот воситалари фаолияти соҳасидаги меъёрий-ҳуқуқий ҳужжатлар тўплами. –Т.: Ishonch Markaz Servis. 2009 й.
  8. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2006 йил 22 сентябрдаги “Давлат ва хўжалик бошқаруви органларининг жамоатчилик билан алоқаларини ривожлантириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги 203-қарори. /Ахборот ва ахборотлаштиришга оид норматив ҳуқуқий ҳужжатлар тўплами. –Т.: Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги, 2008 й.

 III. Илмий-оммабоп адабиётлар

  1. Дўстмуҳаммад Х. Ахборот – мўъжиза, жозиба, фалсафа. –Т.: Янги аср авлоди, 2013.
  2. Дўстмуҳамедов Х. Муаллиф нуқтаи назари таҳлилда кўринади. “Ўзбекистон адабиёти ва санъати”, 2010 йил, 23 апрель.
  3. Жабборов Т. Жамоатчилик билан алоқалар: назария ва амалиёт. –Т.: ЎзМУ, 2013.
  4. Жўраев С. Фуқаролик жамияти: назария ва амалиёт. Т., 2003.
  5. Зокиров Т. Сиёсатшунослик. –Душанбе: “Маориф”, 2000.
  6. Инсон ҳуқуқлари Умумжаҳон декларациясига шарҳлар. –Т.: Адолат, 1999.
  7. Каримов Н. Жадид адабиётининг асосчиси. /ziyonet.uz
  8. Луғат-маълумотнома: Журналистика. Реклама. Паблик рилейшнз. 1700 атама. /Нестеренко Ф. ва бошқ. –Т.: Зар қалам, 2003.
  9. Мамашокиров С., Тоғаев Ш. Эркин ва фаровон ҳаёт қурилишининг ғоявий-мафкуравий асослари. –Т.: Маънавият, 2007.
  10. Мелибоев А. Публицистикада давр руҳи ва ижтимоий талқин. Ўқув қўлланма. – Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт матбаа-ижодий уйи, 2011.
  11. Меҳрга йўғрилган ижод: Пиримқул Қодиров ижоди адиблар ва мунаққидлар талқинида. –Т.: Алишер Навоий номидаги Ўзбекистон миллий кутубхонаси нашриёти, 2008.
  12. Миллий истиқлол ғояси: асосий тушунча ва тамойиллар.–Т.: Ўзбекистон, 2000.
  13. Миллий ғоя ва мафкура тушунчаларининг ўзига хос хусусиятлари –Т.: ЎзЛиДеП сиёсий таълим маркази. 2006.
  14. Миллий истиқлол ғоясининг халқни бирлаштиришдаги ўрни ва роли. Ўқув қўлланма. (Э.Юсупов, М.Зарипов, З.Абдураҳмонова) – Т.: ТДПУ, 2003.
  15. Миралимов Ш., Эшбеков Т. Журналистика, маънавият, жамият. –Т.: Ўзбекистон, 2010.
  16. 16. Мўминов А. Миллий сиёсат ва маданий соҳадаги ислоҳотлар. –Т.: Академия, 201
  17. Мўминов Ф. Журналистика ижтимоий институт сифатида. –Т.: Университет, 1998.
  18. 18. Мўминов Ф. Социология ва журналист фаолияти. –Т.: Университет, 1995.
  19. 19. Мўминов Ф.А. Паблик рилейшнз: история и теория. –Т.: Ижод дунёси, 2004.
  20. Мўътабар зиё маскани. (Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети – 1918-2008). –Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа ижодий уйи, 2008.
  21. Назаров Қ. Миллий истиқлол ғоясининг асосий мақсад ва вазифлари. –Т.: Ижод дунёси, 2001.
  22. Назаров Қ. Қадриятлар фалсафаси. –Т.: ЎзФА, 2004.
  23. Отамуродов С. Глобаллашув ва миллат.-Т.: Янги аср авлоди, 2008.
  24. Обидов И. “Биз мусулмонларни ҳурриятда ҳақлари борми? Йўқ! Қариндошлар, юз марта йўқ!” //“Тараққий” газетаси, 1906, 14­июнь
  25. Отамуродов С. Миллий ривожланиш фалсафаси. –Т.: Академия, 2007.
  26. Репортёрлик фаолиятининг назарияси ва амалиёти. /Эрназаров Қ. ва бошқ. –Т.: ЎзМУ, 2002.
  27. Саидов А.Х., Кўчимов Ш.Н. Қонунчилик техникаси асослари. –Т.: Адолат. 2001.
  28. Саидов У. Глобаллашув ва маданиятлараро мулоқот. –Т.: Акад, 2008.
  29. Темур тузуклари. –Т.: Ғафур Ғулом номидаги нашриёт-матбаа бирлашмаси, 1991.
  30. Худойқулов М. Журналистика ва публицистика. –Т.: ЎзМУ, 2008.
  31. Файзиев О., Усмонов Э. Фалсафа, миллий истиқлол ғояси ва фан методологияси фанининг асослари. Методик қўлланма. –Т.: 2008.
  32. Шермуҳамедова Н. Фалсафа. Дарслик. –Т.: Академия, 2010.
  33. Шомақсудов А. Журналист мутахассислар тайёрлаш маскани. –Т.: Зар қалам, 2003.
  34. Эргашев И. Сиёсат фалсафаси. –Т.: Академия, 2004.
  35. Эркаев А. Миллий ғоя ва маънавият. – Т.: Маънавият, 2002.
  36. Эшбеков Т. Ахборот сабоқлари. “Ахборот соатлари” курслари учун услубий қўлланма. –Т.: ЎзМУ, 2011.
  37. Эшбеков Т. Мафкура майдонида ахборот-психологик хавфсизлик. Ўқув қўлланма. – Т.: ЎзМУ, 2011.
  38. Эшбеков Т. Жамоатчилик билан алоқалар ва ахборот хизматлари. Ўқув қўлланма. –Т.: ЎзМУ, 2012.
  39. Юсупов Х. Ўзбекистон: сиёсий ислоҳотлар ва жаҳон тажрибаси. Т., 2003.
  40. Ўзбекистон миллий энциклопедияси. 1-12 жилдлар. –Т.: Ўзбекистон миллий энциклопедияси, 2000-2006.
  41. Ўзбекистон жамиятни демократлаштириш ва янгилаш, мамлакатни модернизация ва ислоҳ қилиш йўлида. –Т.: Академия. 2005.
  42. Қуронов М. Фуқаролик жамияти: ҳамнафас халқнинг мададкор бирлиги. // http://milliytiklanish.uz
  43. Ҳожи Муин. “Маҳмудхўжа Беҳбудий”. //«Учқун» журнали, 1923 й., 1-сон.

 

Хорижий манбалар

Список литературы

 Интернет-СМИ: Теория и практика: Учеб. пособие для студентов вузов. М.М.Лукина (ред,), Алексеева А.О., Вартанова Е.Л., Круглова Л.А. и др. – М.: Аспект-пресс, 2010.

Рихтер А.Г. Правовые основы журналистики: учебник. М.: Изд-во ВК, 2009.

Рихтер А.Г. Правовые основы журналистики. Хрестоматия. М.: Изд-во Моск. ун-та, 2011.

Рихтер А.Г. Международные стандарты и зарубежная практика регулирования журналистики : учебное пособие. Издание ЮНЕСКО. М., 2011.

Акдениз Я. Свобода выражения мнения в Интернете: Исследование правовых норм и практик, связанных со свободой выражения мнения, свободным потоком информации и плюрализмом СМИ в Интернете в государствах-участниках ОБСЕ. – Вена: Представитель ОБСЕ по вопросам свободы СМИ, 2011. URL: http://www.osce.org/ru/fom/89063

Путеводитель по социальным медиа – 2013. Ред. К.Мёллер и М.Стоун. Вена: Представитель ОБСЕ по вопросам свободы СМИ, 2013. URL: http://www.osce.org/ru/fom/99564

Путеводитель по саморегулированию сетевых СМИ. Ред. А.Улен и М.Стоун – Вена: Представитель ОБСЕ по вопросам свободы СМИ, 2013.URL: http://www.osce.org/ru/fom/99561

Вартанова Е. Л. Новые пространства свободы и ответственности / К мобильному обществу: утопии и реальность / Под ред. Я.Н.Засурского. – М.: Изд-во Моск. ун-та, 2009. – С. 53-64.

Голдберг Д. Интернет: развивающаяся политика, принципы, законы и саморегулирование на международном и национальном уровнях / Плюрализм и управление Интернетом. Тринадцатая центральноазиатская конференция СМИ (Душанбе, Таджикистан, 29-30 ноября 2011 г.) – Вена: Представитель ОБСЕ по вопросам свободы СМИ, 2012. – С. 29-78. URL: http://www.osce.org/ru/fom/92328

Монахов В. Н. Свобода массовой информации в интернете. Правовые условия реализации / Фонд защиты гласности. – М.: Галерия, 2005. URL: http://gdf.ru/library/item/2/17

Наумов В. Б. Право и Интернет: очерки теории и практики. – М. : Книжный дом «Университет», 2002.

Прайс М. Масс-медиа и государственный суверенитет: Глобальная информационная революция и её вызов власти. – М. : Ин-т проблем информационного права, 2004.

Рассолов И. М. Право и Интернет: теоретические проблемы. 2-е изд., доп. – М. : Норма, 2009.

Серго А. Г. Интернет и право. – М. : Бестселлер, 2003.

Справочник по свободе массовой информации в Интернете / под ред. К. Мёллера и А. Амуру. – Вена : Офис представителя по вопросам свободы СМИ ОБСЕ, 2004. См. на рус. яз. // URL: http://www.osce.org/ru/fom/13837

Телекоммуникации и право: вопросы стратегии / Под ред. Ю.М.Батурина. – М. : Центр «Право и СМИ», 2000.

Packard A. Digital Media Law. – Oxford: Wiley-Blackwell, 2013.

База данных российской судебной практики по информационному праву. URL: http://media-pravo.info/case/

Интернет и право: URL: http://www.dux.ru/guest/vic/020.htm

Информационно-аналитический ресурс «Ваш личный Интернет». URL: http://www.content-filtering.ru/.

Право и Интернет. URL: http://www.russianlaw.net/.

Электронная картотека судебных решений «РосПравосудие». URL: http://rospravosudie.com/

Юридическая Россия: Федеральный правовой портал. URL: http://web1.law.edu.ru/.

Юридическая фирма «Интернет и право». URL: http://www.internet-law.ru/.

Корпорация Интернет по присваиванию наименований и номеров (ИКАНН) (на рус. яз.) URL: http://www.icann.org/ru/about/learning/faqs#dns

Международный союз электросвязи (на рус. яз.). URL: http://www.itu.int/ru/pages/default.aspx.

Министерство связи и массовых коммуникаций Российской Федерации. URL: www.minsvyaz.ru

Общество Интернета (на рус. яз.). URL: http://www.internetsociety.org/ru

Региональный общественный Центр интернет-технологий (РОЦИТ). URL: http://www.rocit.ru/.

Российская  Ассоциация электронных  коммуникаций (РАЭК). URL: http://www.raecs.ru/.

Российское общество авторских прав в Интернете. URL: www.roms.ru.

Федеральная служба по надзору в сфере связи, информационных технологий и массовых коммуникаций (Роскомнадзор). URL: http://www.rsoc.ru/

Фонд «Дружественный Рунет». URL: http://www.friendlyrunet.ru/index.phtml

Активизация сотрудничества по вопросам политики в отношении Интернета. Доклад Генерального секретаря ООН Экономическому и Социальному Совету ООН (10 июня 2009 г.) См. на рус. яз. на офиц. сайте ООН: http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/un-dpadm/unpan035388.pdf

Активизация сотрудничества по вопросам политики в отношении Интернета. Доклад Генерального секретаря ООН Экономическому и Социальному Совету ООН (4 мая 2011 г.) См. на рус. яз. на офиц. сайте ООН: http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/un/unpan045829.pdf

Декларации и рекомендации Комитета министров Совета Европы по вопросам управления Интернетом. См. на рус. яз. на офиц. сайте Совета Европы: http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/media/doc/translations/russian/default_EN.asp

Довильская декларация «Группы восьми»: «Неизменная приверженность свободе и демократии» (27 мая 2011 г.) См. на офиц. сайте Президента РФ: http://news.kremlin.ru/ref_notes/946

Оценка прогресса, достигнутого в осуществлении решений и последующей деятельности по итогам Всемирной встречи на высшем уровне по вопросам информационного общества. Резолюция Экономического и Социального Совета ООН (26 июля 2011 г.) См. на офиц. сайте ООН: http://unpan1.un.org/intradoc/groups/public/documents/un/unpan047549.pdf

Рихтер А.Г. Комментарий к недавним актам Республики Беларусь в отношении использования национального сегмента Интернета. Вена: Организация по безопасности и сотрудничеству в Европе, Бюро Представителя по вопросам свободы СМИ, 2010. – 26 с. См. на офиц. сайте ОБСЕ: http://www.osce.org/ru/fom/73456

Правовые аспекты онлайн журналистики в Беларуси / Сост. А.Л.Бастунец. – СПб.: 2011. – 152 с.

Internet: case-law of the European Court of Human Rights. Strasbourg: European Court of Human Rights, 2011. См.: http://www.echr.coe.int/NR/rdonlyres/E3B11782-7E42-418B-AC04-A29BEDC0400F/0/RAPPORT_RECHERCHE_Internet_Freedom_Expression_EN.pdf

Рихтер А. Г. Правовые основы журналистики. – М. : ВК, 2009. – С. 9–49.

Рихтер А. Г. Комментарий к Постановлению Пленума Верховного суда РФ «О практике применения закона Российской Федерации “О средствах массовой информации”». – М. : ИКАР, 2010.

Прохоров Е. П. Свобода СМИ и журналистской деятельности на демократических принципах. – М. : Пульс, 2001. – 39 с.

Рихтер А. Г. Свобода массовой информации на постсоветском пространстве. – М. : ВК, 2007. – 367 с.

Рихтер А. Г. Международные стандарты и зарубежная практика регулирования журналистики : учеб. пособие. – М. : ЮНЕСКО : Ф-т журн. МГУ, 2011. – 368 с.

Европейский суд по правам человека и защиты свободы слова в России: прецеденты, анализ, рекомендации. – М. : Ин-т проблем информационного права. – Т. 1, 2002. – 604 с.; Т. 2, 2004. – 612 с.

Свобода выражения мнений в Европе: Судебная практика применения статьи 10 Европейской конвенции по правам человека. – Страсбург : Совет Европы, 2007. – 222 c.

Обязательства: Свобода СМИ, свобода выражения мнения и свобода информации. Совещание по безопасности и сотрудничеству в Европе / Организация по безопасности и сотрудничеству в Европе, 1975-2012 гг. 2-е изд., испр. и доп. – Вена: Представитель ОБСЕ по вопросам свободы СМИ, 2013. – 61 с. URL: http://www.osce.org/ru/fom/99566

Регистрация средств массовой информации в регионе ОБСЕ. Специальный доклад Представителя ОБСЕ по вопросам свободы СМИ. – Вена, 2006. URL: http://osce-fom.cjes.ru/docs/?did=7.

Государственная Дума Федерального Собрания РФ. URL: http://www.duma.gov.ru/.

Сайт Уполномоченного по правам человека в РФ. URL: http://www.ombudsman.gov.ru/.

Право и средства массовой информации. URL: http://www.medialaw.ru/.

Система органов ООН по правам человека (на рус. яз.). URL: http://www.un.org/russian/hr/.

Сайт Специального представителя ОБСЕ по свободе СМИ (на рус. яз.). URL: http://osce-fom.cjes.ru/.

Европейский суд по правам человека и свобода прессы в России. URL: http://www.medialaw.ru/article10/.

Документы Европейского Союза (на сайте Московской государственной юридической академии). URL: http://eulaw.edu.ru/documents/legislation.htm.

Документы Совета Европы (соглашения, постановления, рекомендации) на сайте Союза журналистов России. URL: http://www.ruj.ru/international/euu/.

Информационный центр Совета Европы в Российской Федерации. URL: http://www.coe.ru/.

Европейская Конвенция по защите прав человека: право и практика. URL: http://www.echr.ru/.

История Европейского Суда по правам человека. URL: http://www.garweb.ru/conf/coe/20020212/about_echr.htm.

Страница ЕСПЧ на сайте Совета Европы (на рус. яз.). URL: http://www.coe.int/T/R/Human_Rights_Court/.

Европейский Суд по правам человека: Российская Федерация (Федеральный портал Российское образование). URL: http://lawportal.ru/centers/eurocourt/.

Переводы более чем 200 постановлений Европейского суда по правам человека на русский язык (на официальном сайте Совета Европы). URL: http://www.humanrights.coe.int/aware/GB/publi/caselawdtb.asp.

База всех дел Европейского суда (на англ. или франц. яз.). URL: http://cmiskp.echr.coe.int/tkp197/search.asp?sessionid=67430&skin=hudoc-en.

Постановления ЕСПЧ в отношении России (на сайте Европейской правовой компании). URL: http://www.eurolawco.ru/practicenews/EuroCourt.

Европейский центр защиты прав человека (на рус. яз.). URL: http://ehracmos.memo.ru/.

Информационное агентство Сутяжник-Пресс. URL: http://www.sutyajnik.ru/rus/echr/school/judg_v_russia.html.

Юридическая Россия: Федеральный правовой портал. URL: http://web1.law.edu.ru/.

Рихтер А. Г. Правовые основы журналистики. – М. : ВК, 2009. – С. 50–78.

Давтян С. Л. Редакционные уставы. Правовые особенности организации и функционирования редакции СМИ / под ред. А. Г. Рихтера. – М. : Ин-т проблем информационного права, 2004. – 192 с.

Договоры в деятельности средств массовой информации / отв. ред. Н. Д. Гобешия. – М. : Права человека, 2001. – 210 с.

Оформление трудовых отношений в редакциях СМИ / авт.-сост.: А. А. Кашин, Д. С. Корсаков, М. А. Ледовских, С. В. Педько. – М. : Престиж, 2007. – 120 с.

Регистрация СМИ / авт.-сост.: Г. Ю. Арапова, С. Земскова, М. А. Ледовских. – М. : Престиж, 2007. – 92 с.

Регистрация СМИ. Типовые уставы СМИ / сост. С. И. Земскова; под ред. президента ФЗГ А. К. Симонова. – М. : Юридический мир, 2006. – 96 с.

Федотов М. А. Право массовой информации в Российской Федерации. – М. : Междунар. отношения, 2002. – С. 225–246.

Рихтер А. Г. Правовые основы журналистики. – М. : Изд-во Моск. ун-та, 2009. – С. 79–118.

Роскомнадзор. Публичный доклад, 2010 год. Москва, 2011. См.: http://www.rsoc.ru/docs/doc_744.pdf

Верховский А. Неправомерное применение антиэкстремистского законодательства в России в 2011 году / Информационно-аналитический центр «Сова», 29.03.2012. См.: http://www.sova-center.ru/misuse/publications/2012/03/d24014/#_Toc319846877

Ксенофобия, свобода совести и антиэкстремизм в России в 2011 году: Сборник ежегодных докладов Информационно-аналитического центра «СОВА». – М. : Центр «Сова», 2012.

Об использовании специальных познаний по делам и материалам о возбуждении национальной, расовой или религиозной вражды. Методические рекомендации / Институт укрепления законности и правопорядка Генеральной прокуратуры РФ. № 27-19 от 29 июня 1999 г.

Прайс М. Телевидение, телекоммуникации и переходный период: право, общество и национальная идентичность. – М.: Изд-во Моск. ун-та, 2000.

Паламарчук А.В. Правовое регулирование правоотношений в сети Интернет. Научно-методические материалы. М.: Генеральная прокуратура РФ, 2011 (Интернет-ресурс). См. http://genproc.gov.ru/documents/nauka/document-72010/

Рихтер А.Г. Экстремизм на телеэкране: контент-анализ мультсериала «Южный парк» / Медиаскоп, вып. № 2, 2009. См. http://www.mediascope.ru/node/396

You may also like...

17 Responses

  1. Durdona Safarova:

    Hozirgi davrda jamiyatimiz biz jurnalistlardan ishonchli, real hayotda bo’lgan va ma’ruzada izohlab o’tilgan metodologik asoslarga ega ma’lumotlar talab qilmoqda. Shu bois yuqoridagi ma’ruza bizga katta ta’lim beradi desam adashmayman. Ayniqsa bir qancha kerakli tushunchalarning berilishi dunyoqarashimizni yanada kengaytirib, lug’at boyligimizni oshiramiz. Jumladan men » shovinizm», «reprografik takrorlash » singari so’zlarga izoh topdim. Agar har bir ma’ruzalar mobaynida shunday lug’atlar berib borilsa, mavzularning mazmuni yanada tushunarli bo’ladi.

  2. Ushbu ma`ruzadan bu fan o`tgan yili biz o`zlashtirgan «Axborot psixologik xavfsizligi» faning bevosita davomi ekanligini bilib oldim. Demak, bu fanni o`zlashtirsh ham bizdan katta ma`suliyat talab etadi.

  3. O`zbekiston OAV ning mafkuraviy asosi juda ham mustahkamdir. Bu asoslar yurtboshimiz ma`ruzalari, asarlari, nutqlarida o`z aksini topgan va ular biz uchun eng birinchi asosiy manba bo`lib xizmat qiladi.
    Bugungi kun o`zbek jurnalistikasi jahonning boshqa davlatlari jurnalistikasidan farq qiladi va farqlanishi ham kerak.
    O`zbekiston OAV xalqning mintaleteti, urf-odatlari, turmush-tarzini hisobga olib faoliyat yuritadi.
    Xorij jurnalistikasidagi omma uchun yoziladigan turli soxta vahimalar, paparatsiyalar biz uchun hech qachon o`rnak bo`la olmaydi.

  4. Tursunova Javhar:

    Bugungi glaballashuv davrida biz avvalo mafkuraviy bo’shliqni yo’qotishni birinchi maqsad qilishimiz lozim chunki agar mafkuraviy bo’shliq bor kishida ayniqsa yoshlarda loqaydlik turli xil g’oyalar ta’siriga tushib qolish kuzatiladi. O’quvchi ilm olish jarayonida o’qiyotgan manbasining ilmiy huquqiy va metadalogik asosini bilsa uning ishonchli manba ekanligiga yana bir karra amin bo’ladi va bu bilan kitobxon nafaqat ilm olish balki qanchalik darajada e’tiborli va ehtiyotkor ekanligini ko’rsatadi.

  5. Assalomu alaykum.
    «Буюк келажак сари дадил одимлар ташлашга қодир миллат ҳеч қачон миллий ғоя ва миллий мафкурасиз яшай олмайди. Мафкура бўлмаса, давлат ва жамият, қолаверса, ҳар қандай инсон ўз йўлидан адашиб кетиши ҳеч гапмас» Mazkur fikrlarning qanchalik to’g’ri va ahamiyatli ekanligini bugun har birimiz u yoki bu millat misolida, ayniqsa globallashuv davrida ko’rib, bilib turibmiz. Bugun mamlakatimizning har bir fuqarosi bu fikrlarni chuqur anglagan holda tariximizni, bugunimizni hamda kelajagimizni, ayniqsa milliyligimiz asosi- o’zligimizni hurmat qilsa, biz ko’zlagan maqsadlarimizga albatta erishamiz.

  6. Milliy mafkuramiz albatta Milliy qadriyatlarimiz va xalqimizning orzu istaklaridan kelib chiqganligini OAV hodimlari unutmasliklari kerak! Jamiyat taraqqiyotida mafkuraning o’rni beqiyos.

  7. Assalomu alaykum!
    Har bir millatning o’ziga xos tanlab olgan yo’li maqsadlari bo’lgani kabi bizning mustaqil O’zbekistonimiz ham o’z yo’li maqsadlariga ega va bunga erishishda o’ziga xos shior va g’oyalarimiz bor. Bosh g’oyamiz «Ozod va obod vatan qurish erkin va farovon hayot kechirish». Har bir millatning o’z qadriyatlari milliy mentalitetiga hammaslak bo’ladi. Millatni millat sifatida dunyoga tanitadigan narsa bu uning milliy qadriyatlaridir. Mafkura bu g’oyalar yig’indisidir. Har bir insonda ezgu g’oyalar bo’lishi bu jamiyatning forovonligidan dalolat. Ezgu g’oyalar sari intilib yashaydigan insonlar mamlakat kelajagidir. Mafkura tiniq maqsadlar aniq bo’lsa hechqachon millatimiz taqdiriga hechkim befarq qaray olmaydi. Ezgulik sari yo’rilgan g’oya va fikrlar insonga kuchli imunitet bo’lib xizmat qiladi. O’z mafkurasi g’oyasiga ega bo’lgan insonni hech qanday kuch ezgu maqsaddan chalg’ita olmaydi.

  8. Jumamurodova Muyassar:

    Milliy g’oya va mafkura jamiyat rivojini belgilab beradi, desak mubolag’a bo’lmaydi.

  9. Mavzudan matbuot va ommaviy axborot vositalarining mafkuraviy asoslari va uning metodologik, huquqiy va nazariy asosi haqida to’liq ma’lumot oldim. Glossariyda berilgan ma’lumotlar ham juda qiziq va kerakli.

  10. Rostan ham mavzuning manbayi aniq, 3 asosi mustahkam bo’lishi muhim. Aks holda u boshqalarni chalg’itadi yoki ma’ruzachining ayni boradi no’noqligini sotib qo’yadi!

  11. Bugungi kunda OAV vakillari xalqning mafkuraviy immunitetini mustahkamlovchi, ularni yot g`oyalar ta`siridan asrovchi, har bir shaxsga ma`naviy ozuqa beruvchi kishilardir. Xalqimizda mevali daraxtga tosh otiladi, degan maqol bor. Agar biz o`z yurtimizni bir daraxt misolida ko`rsak, uning mevalari xalqimiz. Tabiiyki, ularga tinchlikni ko`rolmaydigan ayrim guruhlar ta`sir o`tkazmoqchi bo`ladi. Biz jurnalistlar oldida turgan vazifa esa mevali daraxtimizga otilayotgan toshlarga qalqon bo`lishdir. Buning uddasidan chiqayapmiz va doim chiqamiz!

  12. Bu mavzu biz uchun kerakli bo’lgan milliy mafkura tushinchasini bizga kengroq tushunib olishimizda yaqindan yordam beradi. Milliy mafkuramizni turli xil chetdan kelayotgan yot g’oyalardan saqlasha jurnalistlarning o’ziga xos hissasi bor.

  13. Biz axborotlashgan tezkor jamiyatda yashamoqdamiz.Biz bir paytning o’zida ham axborotni qabul qilishimiz va o’z navbatida bu axborotga o’z munosabatimizni bildira olishimiz kerak.Biz avvalo o’zimizda mafkuraviy immunitetni hosil qilishimiz kerak.Buning uchun esa bu fan bizlarga metodologik asos bo’lib xizmat qiladi.

  14. Ma’ruzadan o’zimga kerakli barcha ma’lumotlarga ega bo’ldim va o’tgan yilgi bilimimni yana bir bor takrorladim.

  15. Ma’ruzadagi har bitta ma’lumot, har bitta fikr hammamiz uchun qimmatli va keraklidir.

  16. Sevara Uktamovna:

    Mavzu yuzasidan berilgan savollar ham juda muhim. Balki nazoratlarda shu savollardan berilar.

  17. Dilfuza Tillayeva:

    To’g’ri Nargiza .Biz bir bir mavzu haqida material tayyorlaymizu uning uch asosini topib berolmaymiz.

Добавить комментарий для Adolat Mo'minova Отменить ответ

Ваш e-mail не будет опубликован. Обязательные поля помечены *

Можно использовать следующие HTML-теги и атрибуты: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <strike> <strong>