ЛАЗИЗ ТАНГРИЕВ: Усмон Носир номидаги мукофотимиз бор!

“Меваси бор дарахтга доимо тош отилур,

Фозило, дўст кўп бўлса-бўлсин, душманинг кўп бўлмасин!”

Фозил қори Ёсин ўғли

1993-йилнинг ноябрида “ЎзАС” да “Ўзбекистон Ёшлар Иттифоқи ёш адибларга давлат мукофоти таъсис этгани учун тавсияномалар қабул қилади” – эълони чиқиб қолди. Мен бир йил бурун Бекобод Металлургия комбинатига таржимон бўлиб ишга кирган бўлсам-да, яқин ўн йиллардан бери фаол аралашиб келаётган пойтаҳт адабий муҳитидан узилмаган, ойда икки марта бирор баҳона билан хизмат сафари ташкиллаштирганча Тошкентни айланиб келардим. Боиси, комбинат эллик йиллигига тайёргарлик кўрилаётгани учун, музей яратишда иштирок этардим ва юбилей китобининг ўзбек тилида битилаётган вариантига муаллиф эдим: қаҳрамонларим асосан Тошкентда яшашгани учун интервъюлар олгани борардим.

Бекобод шаҳар Ёшлар иттифоқидан тавсияномани ва бошқа хужжатларни тўплаб, Тошкентга етиб бордим. Ёшлар Иттифоқи офисида бу хужжатларни матбуот котиби Лазиз Тангриев қабул қилар экан. Лазизнинг матбуотдаги мақолаларини ўқигандим, аммо ўзи билан илк бор юзма-юз келишим эди.

— Ака, бу мукофотнинг эгаси аллақачон аниқ — Собир Ўнар! Аммо, бизда бошқа вариант бор – Усмон Носир номидаги мукофот! Бунда лауреталар сони чекланмаган – ўтган йили, ўзингиз хабардорсиз, шоир Эшқобил Шукур ва болалар шоири Абдураҳмон Акбар тақдирланишди. Собиқ Ўзбекистон комсомоли мукофотининг номи ўзгартирилгани. Обруси юксак! Мана шу тавсияномадаги “давлат мукофоти” деган жойни “Усмон Носир номидаги мукофот”га алмаштириб олиб келинг, яна бир ҳафта вақт бор! Сиз учун ҳаракат қиламан!

Уч кунда етказиб келдим.

Янги йил арафасида телевизорда, “Ахборот”да эълон қилиб қолишди: “Ўзбекистон Ёшлар Иттифоқининг 1993- йил учун Усмон Носир номидаги мукофотига шоир Абдували Қутбиддин, ёзувчи Қўчқор Норқобил, ёзувчи Тўлқин Эшбек, болалар адиби Оллоёр Бегалиев сазовор бўлишди”.

Пойтаҳтнинг “Турон” ресторанида тантанали тақдирлаш маросими янги йил арафааси – 30 декабрда уюштирилган ва телевидение учун тасвирга олинган. Камина эса айрим “душманлар ўқи” сабабли иштирок эта олмаганман – бу мукофот менга шодликлар билан бирга жуда кўп дилхираликлар ҳам келтирган… (“Буюклар бахтига ҳавас қил, аммо…” Абдулла Орипов).

Бу дилхираликлардан бири мени жуда ҳафа қилганди: Тошкентдаги собиқ ишхонамга кириб, менга ушбу мукофот берилгани айтганимда, хонадаги олти кишидан бирортаси тил учида бўлса ҳам ақалли “Табриклайман!” демади… Ҳамма тушлик вақти бўлганини “эслаб қолди” ва қаёққа борамиз дея баҳслашиб кетишди. Тушлик менинг чўнтагимда эди, собиқ ҳамкасбларимни ошхонага олиб кириб, мукофотни ювиб бермоқчи эдим… “Ювиш” эвазигагина табриклайдиган собиқ ҳамкасблардан қўлимни ювиб, қўлтиққа урганча, Лазизни излаб бордим.

Лазиз эса шундай деди: “Ҳозир имконим йўқ, “Турон” ресторанидаги тақдимотга келганингизда жуда яхши бўларди! Ўрнинггиз билинди! Ҳа-я, бир гап эсимга тушиб қолди! Сиз хужжатларингизни топширганингиздан кейин ёш ёзувчи Тўлқин Эшбек ўз тавсияномаларини олиб келди ва яна кимлар номзодлиги билан қизиқди. Сизнинг номингизни айтганимда иккиланиб қолди: “Лазиз ака, Оллоёр Бегалиев устозим қатори! Агар менинг номзодим ўтиб, у кишига мукофот тегмаса – виждон азобида ўтаман!” Шунинг учун сиз Тўлқинникига ўтинг, икки лауреат – устоз-шогирд ювинглар. Бугун адашмасам, уйида “ювди-ювди” қивотти!”

Бу гапдан кейин, баимкон бозорлиқ қилганча Қибрайга, Тўлқинникига ўтдим. Тўлқин менсиз ҳам яхши тайёргарлик кўриб қўйган экан, барибир арғамчига қил қувват деганларидек, уч гуруҳ меҳмонларни кечки пайт икки соатлар оралатиб қузатдик. Аввал маҳаллий ҳокимият вакиллари. Улар орасида эсимда қолгани – Қибрай газетаси бош муҳаррири Ҳамид ака Фозилов, Қибрай ҳокимлиги масъул ходими – Раҳматилла Шералиев. Кейин Ўзбекистон Ёшлар Иттифоқи раиси ва муовини. Тўлқин эса ғалаба ва алкоҳол таъсирида шунақа тост айтиб юборди: “Худо хоҳласа, Сизнинг қўлингиздан “Ўзбекистон халқ ёзувчиси” унвонини олиш бизларга насиб этсин!”