Туркия Республикаси Президенти Режеп Таййип Эрдўғон 17 ноябрь куни мамлакатимизга ташриф буюрди.

Самарқанд халқаро аэропортида олий мартабали меҳмонни Ўзбекистон Республикаси Бош вазирининг ўринбосари А.Икромов кутиб олди.

Ташрифнинг асосий тадбирлари 18 ноябрга мўлжалланган.

Туркия Республикаси Президенти Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримов қабрини зиёрат қилади.

Ўзбекистон Республикаси Президенти вазифасини бажарувчи Шавкат Мирзиёев ва Туркия Республикаси Президенти Режеп Таййип Эрдўғон учрашуви чоғида Ўзбекистон – Туркия ҳамкорлигининг бугунги ҳолати ва уни янада ривожлантириш истиқболлари муҳокама қилинади, томонларни қизиқтирган долзарб минтақавий ва халқаро масалалар юзасидан фикр алмашилади.

ЎзА

Ўзбекистон – Туркия: ҳамкорликнинг янги имкониятлари

Аввал хабар қилинганидек, 17 ноябрь куни Туркия Республикаси Президенти Режеп Таййип Эрдўғон Самарқанд шаҳрига ташриф буюрди.

Ўзбекистон Республикаси Президенти вазифасини бажарувчи Шавкат Мирзиёев ва Туркия Республикаси Президенти Режеп Таййип Эрдўғон 18 ноябрь куни Ҳазрати Ҳизр мажмуига ташриф буюриб, Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти қабрини зиёрат қилди ва Ислом Каримов хотирасига ҳурмат бажо келтирдилар. Ислом Каримов руҳи покига Қуръон тиловат қилинди.

Шундан сўнг Самарқанд шаҳридаги Форумлар мажмуасида Ўзбекистон Республикаси Президенти вазифасини бажарувчи Шавкат Мирзиёев билан Туркия Республикаси Президенти Режеп Таййип Эрдўғон ўртасида музокара бўлиб ўтди.

Шавкат Мирзиёев Биринчи Президентимиз Ислом Каримов вафоти муносабати билан самимий ҳамдардлик йўллагани учун Туркия Президентига миннатдорлик билдирди. Режеп Эрдўғон Самарқандга ташриф буюриб, Юртбошимизнинг ёрқин хотирасига ҳурмат бажо келтиргани Ўзбекистон халқига юксак эҳтиром ифодасидир.

Ушбу ташриф Туркияда Ўзбекистон билан муносабатларни ривожлантиришга катта аҳамият берилишидан далолат экани қайд қилинди.

Таъкидлаш жоизки, Туркия Ўзбекистон мустақиллигини биринчилар қаторида тан олган.

Ўзбек ва турк халқлари кўп асрлик умумий тарих, ягона тил ва дин, муштарак қадриятлар ва ўхшаш урф-одатлар билан бир-бирига чамбарчас боғланган.

Шавкат Мирзиёев Ўзбекистон Туркияга ўзининг муҳим ва узоқ муддатли ҳамкори сифатида қарашини, халқларимиз ўртасидаги дўстлик ришталарини мустаҳкамлаш, ҳамкорликни ўзаро ишонч тамойиллари асосида ривожлантириш тарафдори эканини қайд этди.

Режеп Эрдўғон Туркия Ўзбекистонни Марказий Осиёдаги устувор шерик деб билишини, мамлакатимизнинг ижтимоий-сиёсий барқарорлиги ва иқтисодий тараққиёти изчил давом этишига ишончи комил эканини алоҳида таъкидлади.

Икки мамлакатнинг бугунги муносабатлари Ўзбекистон ва Туркиянинг имконият ва салоҳиятига мос эмаслиги, ушбу учрашув ҳамкорликнинг янги саҳифаларини очиш масалалари юзасидан батафсил фикр алмашиш учун қулай имконият экани қайд этилди.

Музокарада Ўзбекистон билан Туркия ўртасидаги ўзаро ишонч муҳитини мустаҳкамлаш масаласи муҳокама қилиниб, ташқи сиёсат маҳкамалари ўртасида мунтазам маслаҳатлашувлар ташкил қилиш, халқаро ташкилотлар доирасида бир-бирини қўллаб-қувватлаш тўғрисида фикр алмашилди.

Ўзбекистон Ислом ҳамкорлик ташкилоти фаолияти доирасида Самарқандда Имом Бухорий халқаро тадқиқотлар марказини таъсис этиш таклифини илгари сурди. Томонлар ИҲТнинг Туркиядаги Ислом тарихи, санъати ва маданияти тадқиқотлари маркази бу ташаббусни қўллаб-қувватлаганидан мамнуният изҳор қилдилар.

Суҳбат чоғида савдо-иқтисодий ҳамкорлик масалалари ҳам атрофлича муҳокама қилинди.

Туркия Ўзбекистоннинг анъанавий ва муҳим савдо шерикларидан биридир. 2015 йилда ўзаро савдо ҳажми 1,2 миллиард АҚШ долларини ташкил этди. Бу борадаги ўсиш суръатлари жорий йилда ҳам сақланиб қолиши кутилмоқда. Лекин томонлар қайд қилганидек, бу рақамлар мамлакатларимиз салоҳиятини акс эттирмайди. Бу миқдорни яқин йиллар ичида 2-3 марта ошириш учун етарли имкониятлар мавжудлиги таъкидланди.

Ҳозирги кунда Ўзбекистонда Туркиянинг 500 га яқин фирма ва компаниялари фаолият юритмоқда. Мамлакатимиз иқтисодиётига жалб қилинган Туркия сармояси ҳажми 1 миллиард доллардан ошади.

Суҳбат чоғида ушбу ташриф икки мамлакат ишбилармон доиралари ўртасидаги ўзаро манфаатли ҳамкорликка янги суръат бахш этишига ишонч билдирилди.

Томонлар қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштириш ва чуқур қайта ишлаш, озиқ-овқат маҳсулотларини сақлаш, қадоқлаш, қайта ишлаш ва экспорт қилиш бўйича мажмуалар барпо этишга, тўқимачилик ва терини қайта ишлаш саноатида замонавий қўшма корхоналар яратишга, хусусан, биргаликда пахта толаси ва тери хомашёсини чуқур қайта ишлаш орқали тайёр брэндли маҳсулотларни ташқи бозорларга чиқаришни йўлга қўйиш, фармацевтика соҳасида ҳамкорликка оид янги лойиҳалар тузиш ва амалга ошириш масалаларини кўриб чиқдилар.

Туркиянинг етакчи туристик компанияларини жалб этган ҳолда Ўзбекистонда сайёҳлик инфратузилмасини янада ривожлантириш, Самарқанд, Бухоро, Хоразм ва Тошкент вилоятларида халқаро талабларга мос замонавий сайёҳлик мажмуалари барпо этиш масалалари муҳокама қилинди.

Транспорт коммуникацияларига ҳам алоҳида эътибор қаратилди. “Боку – Ахалкалаки – Қарс” темир йўлининг ишга туширилиши икки мамлакатни бир-бири билан боғлайдиган тўғридан-тўғри транспорт йўлагини яратишдек стратегик аҳамиятга эга масалани ҳал этишда, бинобарин, савдо-иқтисодий алоқаларни ривожлантиришда муҳим омил бўлиши қайд этилди.

Муҳокама қилинган масалалардан келиб чиққан ҳолда, Ўзбекистон ва Туркиянинг ўз олдига қўяётган мақсадларига эришиш учун келаси йил бошида Тошкент шаҳрида Ҳукуматлараро қўшма комиссиянинг навбатдаги мажлисини ўтказишга, унинг доирасида Ўзбекистон – Туркия сармоявий форумини ташкил қилишга келишиб олинди.

Давлатлараро муносабатларда маданий-гуманитар ҳамкорлик алоҳида ўрин тутади. Томонлар бу борадаги шерикликни ривожлантириш масалаларини муҳокама қилди.

Шавкат Мирзиёев ва Режеп Эрдўғон ушбу учрашув давомида эришилган келишувлар икки томонлама муносабатларни янги босқичга кўтариб, ўзаро манфаатли соҳаларда ҳамкорликнинг янги саҳифасини очишга хизмат қилишига қатъий ишонч билдирдилар.

Куннинг иккинчи ярмида олий мартабали меҳмон Имом Бухорий ва Имом Мотуридий ёдгорлик мажмуалари, Амир Темур мақбарасини зиёрат қилди, Регистон майдонини кўздан кечирди.

Режеп Эрдўғон истиқлол йилларида Президент Ислом Каримов раҳнамолигида бу эзгу масканлар тубдан қайта таъмирланиб, мутлақо янги қиёфа касб этганини алоҳида таъкидлади. Ўзбекистон аждодларимизнинг бой маънавий меросини тиклаш, ўрганиш ва дунёга танитишда юксак натижаларга эришаётганини қайд этди.

Шу билан Туркия Республикаси Президенти Режеп Таййип Эрдўғоннинг мамлакатимизга ташрифи якунига етди.

***

Шавкат Мирзиёев ва Эрдўған 3 соатга яқин вақт давомида юзма-юз мулоқот қилди

Туркия президенти Ражаб Тойиб Эрдўған Самарқандда Ўзбекистон президенти вазифасини бажарувчи, бош вазир Шавкат Мирзиёев билан учрашув ўтказди.

Анадўлу агентлиги хабарига кўра, сиёсатчиларнинг президент қароргоҳида юзма-юз мулоқоти 2 соату 40 дақиқа давом этган.

Бундан олдинроқ Ўзбекистон ТИВ бўлажак учрашув чоғида Ўзбекистон – Туркия ҳамкорлигининг бугунги ҳолати ва уни янада ривожлантириш истиқболлари муҳокама қилиниши, томонларни қизиқтирган долзарб минтақавий ва халқаро масалалар юзасидан фикр алмашилиши ҳақида хабар берганди.

Шундан сўнг раҳбарлар Туркия ва Ўзбекистон делегациялари иштирокидаги расмий тушликда бўлишган.

Туркия президентига сафар давомида бош вазир ўринбосарлари Вейси Кайнак ва Турғул Туркеш, ташқи ишлар вазири Мавлуд Човушўғли, иқтисодиёт вазири Ниҳат Зейбекчи ҳамда энергетика ва табиий ресурслар вазири Берат Албайрак ҳамроҳлик қилмоқда.

***

Видео: Эрдўған Самарқандда. Ўзаро муносабатларда янги саҳифа

Суратлар: tccb.gov.tr

Туркиянинг Haberturk телеканали мамлакат президенти Ражаб Тойиб Эрдўғаннинг Ўзбекистонга ташрифидан фоторепортаж уюштирди. Телеканалнинг YouTube порталидаги каналига жойлаштирилган видеода Туркия раҳбари Ўзбекистонга сафарини Самарқанддан бошлагани, аэропортдан тўғри Шоҳи Зинда мажмуасига, Ўзбекистоннинг биринчи президенти, марҳум Ислом Каримовнинг қабрини зиёрат қилиш учун йўл олганини кўриш мумкин.

Марҳумнинг зиёратида унга Ўзбекистон президенти вазифасини бажарувчи Шавкат Мирзиёев ва Ўзбекистон ташқи ишлар вазири Абдулазиз Комилов ҳамроҳлик қилган.

Ўзбекистон Мусулмонлар идораси муфтийси Усмонхон Алимов марҳум хотирасига Қуръон тиловат қилган. Шундан сўнг, сиёсатчилар таржимон воситасида бир муддат суҳбатлашишган.

Шавкат Мирзиёев ва Ражаб Тойиб Эрдўған учрашуви чоғида Ўзбекистон — Туркия ҳамкорлигининг бугунги ҳолати ва уни янада ривожлантириш истиқболлари муҳокама қилинади, томонларни қизиқтирган долзарб минтақавий ва халқаро масалалар юзасидан фикр алмашилади.

Қайд этиш керакки, бу Эрдўғаннинг Ўзбекистонга иккинчи ташрифидир. У 13 йил олдин Ўзбекистонга Туркия бош вазири сифатида келганди.

«Биз қардош ўзбек халқи билан муносабатларни ривожлантиришни истар эдик. Ўзбекистон томон ҳам биз билан муносабатларни ривожлантириш истагида эканлигини кўриб турибмиз. Ўзбекистонга сафарим давомида ўзбек оғаларимиз билан муносабатларда янги саҳифасини очиш истагидаман», — деб таъкидлаган Эрдўған сафарга чиқишидан олдин Анқара аэропортида ўтказилган матбуот анжуманида.

***

Шавкат Мирзиёев: Туркия йирик имкониятларга эга ва дунё миқёсида катта ҳурмат қозонган давлат

Фото: Tccb.gov.tr

Ўзбекистонга 2 кунлик ташриф билан келган Туркия президенти Ражаб Тойиб Эрдўған ва Ўзбекистон президенти вазифасини бажарувчи Шавкат Мирзиёев ўртасида Самарқанд шаҳридаги қароргоҳда юзма-юз мулоқот бўлиб ўтди. Қарийб 3 соат вақт давом этган учрашув вақтида Туркия президенти Ражаб Тойиб Эрдўған Ўзбекистон билан алоқаларни мустаҳкамлаш зарурлиги ҳақида гапирди ва Шавкат Мирзиёевни Ўзбекистон раҳбари сифатидаги илк ташрифини Туркияга амалга оширишидан мамнун бўлишини айтиб ўтди.

Унинг сўзларидан сўнг Ўзбекистон Республикаси Президенти вазифасини бажарувчи Шавкат Мирзиёев ҳам икки давлат ўртасидаги муносабатларнинг бугуни ва истиқболи ҳақида ўз фикрларини билдириб ўтди.

«Ўзбекистоннинг биринчи президенти Ислом Каримовнинг қабрини зиёрат учун шахсан ташриф буюриб, марҳумнинг хотирасига ҳурмат бажо келтирганингиз учун раҳмат. Ислом Каримов бугунги Туркия асосчиси Мустафо Камол Отатурк каби мустақил Ўзбекистоннинг бунёдкори эди.

Туркия биринчилардан бўлиб Ўзбекистон мустақиллигини тан олган давлат саналади. Биз буни ҳеч қачон унутмаймиз», — дея қайд этган Мирзиёев.

Ўзбекистон бош вазири бугун Туркия йирик имкониятларга эга ва дунё миқёсида катта ҳурмат қозонган давлат эканини айтиб ўтган.

«Ўзбек ва турк халқлари дин, тил, тарих ва маданий жиҳатдан бир-бирига жуда яқин. Туркия айни вақтда йирик имкониятларга эга ва дунё миқёсида катта ҳурмат қозонган давлат. Сиз сиёсат ва ҳаётда катта тажрибага эга раҳбарсиз. Туркия сизнинг бошқарувингизда улкан муваффақиятларга эришди. Турк халқининг сизга бўлган туганмас муҳаббати мени ҳам ҳайрон қолдирди. Бу биз ўгитга айланди. 2023 йилда Туркияни дунёнинг ривожланган давлатлар ўнталигига киритиш дастурингиз ҳурматга лойиқ, албатта», деган бош вазир.

Шундан сўнг икки мамлакат раҳбари Ўзбекистон ва Туркия ТИВ раҳбарлари Абдулазиз Комилов ҳамда Мавлуд Човушўғли иштирокида музокаралар бошлаган.

http://kun.uz/

***

Ўзбекистон ва Туркия муносабатларида янги саҳифа

• Автор  Sharh.uz
• Жума, 18 Ноябрь 2016 10:14

 Туркия президенти Режеп Таййип Эрдўғоннинг Ўзбекистонга ташрифи халқаро экспертлар ва матбуотнинг диққат эътиборида. Яқин пайтларгача АҚШ, Европа Иттифоқи ва Яқин Шарқдаги давлатлар билан алоқаларга урғу берган расмий Анқара Евроосиё давлатлари билан муносабатларга кенг ўрин ажратадиган кўринади. Президент Эрдўғоннинг кейинги пайтларда Россия, Беларусия, Қозоғистон, Қирғизистон каби мамлакатлар қаторида Ўзбекистон билан сиёсий, савдо-иқтисодий муносабатларга ўзгача назар солаётгани фикримизга асос бўла олади. 

  Жаҳонда кечаётган кескин ва шиддатли сиёсий жараёнлар, хавфсизликка солинаётган таҳдидлар Туркияни ташқи сиёсатда етти ўлчаб бир кесган ҳолда сиёсат олиб боришини талаб этмоқда. Зеро, мавжуд воқеалик ҳам Шарқ, ҳам Ғарб билан бирдек муносабатларга эга бўлмаган давлатлар ҳам сиёсат, ҳам савдо иқтисодий соҳаларда ютқазишини намойиш этаётир. Халқаро экспертлар эътироф этаётганидек, Евроосиё жаҳоннинг энг йирик ва геосиёсий жиҳатдан ғоят муҳим минтақаси. Евроосиё умумий куч-қудрати ва иқтисодий салоҳияти жиҳатидан ҳатто АҚШни ортда қолдираётгани бу минтақа имкониятларидан далолат беради.

Минтақанинг юраги ва маркази эса Ўзбекистондир. Шу туфайли Туркиянинг туркий давлатлар оламига, хусусан, Марказий Осиёга эътиборни кучайтириши бежиз эмас. Туркиянинг бу ерда энг аввало Ўзбекистон билан муносабатларда янги саҳифа очиши нафақат икки томонлама муносабатлар, балки минтақавий ва глобал нуқтаи назаридан ҳам муҳимдир. Минтақа тинчлиги ва барқарорлиги ҳам кўп жиҳатдан Ўзбекистон хавфсизлиги ва фаровонлигига боғлиқлигини ёддан чиқармаслик керак. Қадим тамаддунларга мезбонлик қилган ва Буюк ипак йўлининг марказида жойлашган Ўзбекистон минтақада юз бераётган ижтимоий-сиёсий, иқтисодий ва маданий соҳалардаги туб ўзгаришларда ҳам алоҳида аҳамият касб этади. Олис  ўтмиши ва давлатчилик анъаналари, Марказий Осиё нуфузининг тахминан ярмига тенг келувчи 30 миллиондан ортик аҳолиси, Осиёнинг юрагидаги геостратегик мавқеи, бой табиий захиралари ва баракали тупроғи билан Ўзбекистон минтақанинг энг муҳим давлати саналади. Ушбу мустаҳкам пойдевор узра истиқлолнинг дастлабки йилларидан бошлаб олиб борилган мустақил, қатъий, конструктив ва тинчликпарвар сиёсат Ўзбекистоннинг халқаро миқёсидаги мавқеининг ошишига, дунёда ўзининг мустаҳкам ўрнини топишига пухта замин яратди.

Туркия ҳам теран давлатчилик анъаналари, узоқни кўра олувчи ташқи сиёсати, тезлик билан ўсаётган мустаҳкам иқтисодиёти билан Евроосиё ҳудудида ўзига хос юксак мавқе касб этган. Бинобарин ҳар икки мамлакат ўртасида ҳар томонлама ҳамкорлик алоқаларининг мустаҳкамланиши мамлакатларимиз тараққиётида муҳим ўрин тутади. Бугунги кунда  савдо-иқтисодий алоқалар билан бир қаторда, транспорт, қишлоқ хўжалиги, туризм, таълим, соғлиқни сақлаш, ва бошқа турли соҳаларда ўзаро муносабатларни ривожлантиришимиз учун катта салоҳият мавжуд.

Шу маънода, Ўзбекистоннинг “Абадий дўсти ва ҳамкори” бўлган Туркия президенти Режеп Таййип Эрдўғоннинг мамлакатимизга ташрифини нафақат Ўзбекистон билан, балки бутун туркийлар олами билан муносабатлардаги янги даврнинг бошланиши, десак хато бўлмайди. Ўзаро ташрифлар, савдо-иқтисодий, сармоявий ҳамкорлик, маданий алоқаларнинг кенгайиши шубҳасиз, Ўзбекистон ва Туркиянинг мустақил ташқи сиёсатини кўролмайдиган дунёдаги айрим кучларнинг ғаламис режаларига зарба бериши муқаррар. Шу муносабат билан икки давлат ўртасидаги ҳамкорликни ўзаро ишонч, эҳтиром ва умумий манфаатлар тамойили асосида қисқа вақт мобайнида муносиб даражага кўтариш муҳим ва устуворлик аҳамият касб этади.

Ёдга оладиган бўлсак, икки давлат муносабатларининг ривожланишидаги илк давр ўтган асрнинг 90-йилларига тўғри келади. 1991 йил 16-19 декабрь кунлари Ўзбекистоннинг биринчи президенти Ислом Каримов раҳбарлигидаги давлат делегацияси мамлакатимиз мустақиллигини биринчи бўлиб тан олган мамлакат – Туркияга ташриф буюрганди.

Туркия Президенти Турғут Ўзол, Бош вазир Сулаймон Демирэл каби раҳбарлар ва ишбилармонлар билан амалий учрашувлар, суҳбатлар бўлиб ўтган. Сафар чоғида Ўзбекистон Республикаси билан Туркия ўртасидаги давлатлараро муносабатларнинг асослари ва мақсадлари тўғрисида Протокол, иқтисодий ва савдо соҳасидаги ҳамкорлик тўғрисида, битим, маданият, фан, таълим, соғлиқни сақлаш, спорт ва туризм соҳасидаги ўзаро ҳамкорлик тўғрисида, битим, транспорт ва коммуникациялар соҳасидаги битим, ахборот ва янгиликлар айирбошлаш, телевидение ва радио эшиттириш бўйича ҳамкорлик қилиш ҳақида протоколлар ва бошқа бир қатор ҳужжатлар имзоланганди.

Ҳамкорликни янада чуқурлаштиришда Туркия давлати раҳбарлари Турғут Ўзол, Тансу Чиллер, Месут Йилмазларнинг Ўзбекистонга расмий ташрифлари чоғида имзоланган ҳужжатлар катта аҳамиятга эга бўлди. Икки давлат ўртасидаги ҳамкорлик газлама ва тайёр кийим-кечак ишлаб чиқариш, қишлоқ хўжалик маҳсулотларини қайта ишлаш, қўшма корхоналар қуриш, кадрлар тайёрлаш, туризмни ривожлантириш ва бошқа соҳаларда амалий натижалар берганди.

 

                       Абдували Сайбназаров