Устоз отангдан улуғ

Устоз отангдан улуғ, мақоли буюк Устоз адиб талқинида.

Устоз

Устоз отангдан улуғ, деганлари бежиз эмас, Ота ҳаёт беради. Устоз эса яшашга ўргатади. Туғилиш осон, яшаш қийин…

Чархпалак

Мактабимиз биқинида ариқ оқарди. Ариқда чархпалак бор эди.Катта танафуфусда чархпалакни томоша қилишни яхши кўрардим… ёғоч гардиши кўҳна, темир пақирчалари занглаб кетган. Парракларига кўкимтир сув ўтлари ёпишган… биров ёлғондан туртиб юборса, ростдан қулаб кетадигандек… чархпалак нолали ғийқиллаб айланади. Кафтида сув кўтариб, юқорига олиб чиқади… тепага чиқиб олган сув ортига қайтмайди… чархпалак ҳам бунга ранжимайди. Янгидан-янги сув томчиларини юқорига кўтариб бераверади… ғийқиллайди…

Орадан кўп йиллар ўтиб, ўша чархпалак тушларимга кирадиган бўлди. Нега шундай бўлганини узоқ ўйладим…

Сўнг… бир ҳақиқатни англадим. Мен чархпалакни эмас, устозларимни қўмсар эканман.

Сув-сув эмас, мен эканман! Чархпалак- чархпалак эмас, ўқитувчиларим экан!

Мени-бир томчи сувни катта ҳаёт йўлига олиб чиқиб қўйган устозларим-чархпалак заҳматини оқлай олдиммикан?… Билмадим.

…Кўҳна чархпалак ҳамон тушларимга киради…

Ўткир Ҳошимов. «Дафтар ҳошиясидаги битиклар» китобидан. 

Daftar hoshiyasidagi ustoz haqida bitiklar

Ustoz

Ustoz otangdan ulug’, deganlari bejiz emas, Ota hayot beradi. Ustoz esa yashashga o’rgatadi. Tug’ilish oson, yashash qiyin…

Charxpalak

Maktabimiz biqinida ariq oqardi. Ariqda charxpalak bor edi.Katta tanafufusda charxpalakni tomosha qilishni yaxshi ko’rardim… yog’och gardishi ko’hna, temir paqirchalari zanglab ketgan. Parraklariga ko’kimtir suv o’tlari yopishgan… birov yolg’ondan turtib yuborsa, rostdan qulab ketadigandek… charxpalak nolali g’iyqillab aylanadi. Kaftida suv ko’tarib, yuqoriga olib chiqadi… tepaga chiqib olgan suv ortiga qaytmaydi… charxpalak ham bunga ranjimaydi. Yangidan-yangi suv tomchilarini yuqoriga ko’tarib beraveradi… g’iyqillaydi…

Oradan ko’p yillar o’tib, o’sha charxpalak tushlarimga kiradigan bo’ldi. Nega shunday bo’lganini uzoq o’yladim…

So’ng… bir haqiqatni angladim. Men charxpalakni emas, ustozlarimni qo’msar ekanman.

Suv-suv emas, men ekanman! Charxpalak- charxpalak emas, o’qituvchilarim ekan!

Meni-bir tomchi suvni katta hayot yo’liga olib chiqib qo’ygan ustozlarim-charxpalak zahmatini oqlay oldimmikan?… Bilmadim.

…Ko’hna charxpalak hamon tushlarimga kiradi…

O’tkir Hoshimov. «Daftar hoshiyasidagi bitiklar» kitobidan.