O‘zbek olimlarining maqolalari xalqaro jurnallarda bepul chop etiladi
Ушбу хушхабар ЎзМУ тадқиқотчиларини янада илҳомлантиради, дейди Дониш домла ўзи ҳам дунёга татийдиган мақола ёзишга киришар экан.
Bugun poytaxtimizdagi «Hyatt Regency Tashkent» mehmonxonasida O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi hamda Niderlandiyaning «Elsevier» kompaniyasi bilan birgalikda «SCOPUS» va «ScienceDirect» xalqaro ilmiy ma’lumotlar bazalari mahsulotlari uchun Milliy bitimni tantanali imzolash marosimi bo‘lib o‘tdi.
Marosimda O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vaziri Inomjon Majidov, «Elsevier» kompaniyasi vitse-prezidenti Feliks Xayest, kompaniyaning Markaziy Osiyo va Ozarbayjon bo‘yicha mintaqaviy direktori Aliya Ospanova, Innovatsiyani rivojlantirish vazirligi, Fanlar akademiyasi va Jahon banki vakillari, ta’lim muassasalari rahbarlari hamda jurnalistlar ishtirok etdi.
Aytish kerakki, bugungi kunda o‘zbek olimlarining ilmiy faoliyati, tadqiqodlarini xalqaro miqyosda namoyon etish, bu haqda xalqaro jurnallarda nashr etish masalasi talab darajasida emas. Buning sabablari yetarlicha. Shu paytga qadar ilmiy maqolalarni nufuzli jurnallarda chop etishda muammolarga duch kelgani, yosh olimlar yetarlicha qo‘llab-quvvatlanmagani, mualliflar o‘z maqolalalarini e’lon qilishi uchun muayyan miqdorda haq to‘lashga majbur ekani ushbu muammolarning bir qismi xolos. Bu esa O‘zbekiston ilm-fanining xalqaro reytinggiga ham o‘z ta’sirini ko‘rsatgani bor gap.
Shu bois mamlakatimiz ilm-fani o‘z o‘rnini topishida bugun imzolangan bitim alohida ahamiyatga ega. Gap shundaki, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yil 22-martdagi «Xalqaro Rivojlantirish Assotsiatsiyasi ishtirokidagi oliy ta’lim muassasalari moddiy-texnika bazasini mustahkamlash loyihasini amalga oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida»gi qarori ijrosini ta’minlash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Gollandiyaning «Elsevier» kompaniyasi bilan hamkorlikda «Ilm-fan 2020» milliy rivojlanish dasturini ishlab chiqdi.
Dasturdan ko‘zlangan maqsad — mamlakatimizda ilmiy salohiyatni oshirish, oliy ta’lim muassasalari professor-o‘qituvchilarining ilmiy tadqiqot faoliyati samaradorligini oshirish, jahon ta’lim resurslari, zamonaviy ilmiy adabiyotlarning elektron kataloglari va ma’lumotlar bazalariga kirish imkoniyatlarini yaratishdan iborat. Shu bois vazirlik hamda «Elsevier» kompaniyasi o‘rtasida imzolangan bitim ana shu maqsadga xizmat qiladi. Soddaroq qilib aytganda, o‘zaro hamkorlik natijasida yurtimizdagi ilmiy-tadqiqot va oliy ta’lim muassasalari, shuningdek, olimlarimizning dunyo ilmiy reytingidagi o‘rnini ko‘tarishga, respublika ilmiy jurnallarini «SCOPUS» va «ScienceDirect» xalqaro ilmiy ma’lumotlar bazasi tizimiga kiritishga, yosh olim va doktorantlarga ilmiy maqolalar tayyorlash va ularni yuqori impakt-faktorga ega bo‘lgan ilmiy nashrlarda chop etishga ko‘maklashadi. Kompaniyaning Markaziy Osiyo va Ozarbayjon bo‘yicha mintaqaviy direktori Aliya Ospanovaning aytishicha, maqolalar qiziqarli, sifatli va ommabop bo‘lsa, ularni kompaniya tasarrufidagi jurnallarda e’lon qilish uchun haq to‘lanmaydi.
Ma’lumot o‘rnida aytish kerakki, «Elzevir» (Elsevier) — fan, ta’lim va tibbiyot sohasida innovatsion yechimlarni va mahsulotlarni taklif etadigan jahondagi eng yirik nashriyotlardan biri hisoblanadi. Kompaniyaning qarorgohlari Amsterdam, London, Nyu-York shaharlarida joylashgan bo‘lib, butun dunyo bo‘ylab 70 ga yaqin ofislari bor. Nashriyot «Reed Elsevier» media-xoldingning bir qismi bo‘lib, u jahonning eng yirik 500 kompaniyalari ro‘yxatiga kiradi. 2500 dan ortiq jurnallar, 20000 ga yaqin kitob va ma’lumotnomalarni chop etadi. Nashriyotda «Scopus» ilmiy nashrlar va sitata keltirish ma’lumotlar bazasini olib boradi, «Science Direct» ilmiy nashrlarni tarqatish tizimini rivojlantiradi.
***
Ўзбек олимларининг мақолалари халқаро журналларда бепул чоп этилади
Бугун пойтахтимиздаги «Hyatt Regency Tashkent» меҳмонхонасида Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги ҳамда Нидерландиянинг «Elsevier» компанияси билан биргаликда «SCOPUS» ва «ScienceDirect» халқаро илмий маълумотлар базалари маҳсулотлари учун Миллий битимни тантанали имзолаш маросими бўлиб ўтди.
Маросимда Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазири Иномжон Мажидов, «Elsevier» компанияси вице-президенти Феликс Хаест, компаниянинг Марказий Осиё ва Озарбайжон бўйича минтақавий директори Алия Оспанова, Инновацияни ривожлантириш вазирлиги, Фанлар академияси ва Жаҳон банки вакиллари, таълим муассасалари раҳбарлари ҳамда журналистлар иштирок этди.
Айтиш керакки, бугунги кунда ўзбек олимларининг илмий фаолияти, тадқиқодларини халқаро миқёсда намоён этиш, бу ҳақда халқаро журналларда нашр этиш масаласи талаб даражасида эмас. Бунинг сабаблари етарлича. Шу пайтга қадар илмий мақолаларни нуфузли журналларда чоп этишда муаммоларга дуч келгани, ёш олимлар етарлича қўллаб-қувватланмагани, муаллифлар ўз мақолалаларини эълон қилиши учун муайян миқдорда ҳақ тўлашга мажбур экани ушбу муаммоларнинг бир қисми холос. Бу эса Ўзбекистон илм-фанининг халқаро рейтинггига ҳам ўз таъсирини кўрсатгани бор гап.
Шу боис мамлакатимиз илм-фани ўз ўрнини топишида бугун имзоланган битим алоҳида аҳамиятга эга. Гап шундаки, Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 22 мартдаги «Халқаро Ривожлантириш Ассоциацияси иштирокидаги олий таълим муассасалари моддий-техника базасини мустаҳкамлаш лойиҳасини амалга ошириш чора-тадбирлари тўғрисида»ги қарори ижросини таъминлаш мақсадида Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги Голландиянинг «Elsevier» компанияси билан ҳамкорликда «Илм-фан 2020» миллий ривожланиш дастурини ишлаб чиқди.
Дастурдан кўзланган мақсад — мамлакатимизда илмий салоҳиятни ошириш, олий таълим муассасалари профессор-ўқитувчиларининг илмий тадқиқот фаолияти самарадорлигини ошириш, жаҳон таълим ресурслари, замонавий илмий адабиётларнинг электрон каталоглари ва маълумотлар базаларига кириш имкониятларини яратишдан иборат. Шу боис вазирлик ҳамда «Elsevier» компанияси ўртасида имзоланган битим ана шу мақсадга хизмат қилади. Соддароқ қилиб айтганда, ўзаро ҳамкорлик натижасида юртимиздаги илмий-тадқиқот ва олий таълим муассасалари, шунингдек, олимларимизнинг дунё илмий рейтингидаги ўрнини кўтаришга, республика илмий журналларини «SCOPUS» ва «ScienceDirect» халқаро илмий маълумотлар базаси тизимига киритишга, ёш олим ва докторантларга илмий мақолалар тайёрлаш ва уларни юқори импакт-факторга эга бўлган илмий нашрларда чоп этишга кўмаклашади. Компаниянинг Марказий Осиё ва Озарбайжон бўйича минтақавий директори Алия Оспанованинг айтишича, мақолалар қизиқарли, сифатли ва оммабоп бўлса, уларни компания тасарруфидаги журналларда эълон қилиш учун ҳақ тўланмайди.
Маълумот ўрнида айтиш керакки, «Эльзевир» (Elsevier) — фан, таълим ва тиббиёт соҳасида инновацион ечимларни ва маҳсулотларни таклиф этадиган жаҳондаги энг йирик нашриётлардан бири ҳисобланади. Компаниянинг қароргоҳлари Амстердам, Лондон, Нью-Йорк шаҳарларида жойлашган бўлиб, бутун дунё бўйлаб 70 га яқин офислари бор. Нашриёт «Reed Elsevier» медиа-холдингнинг бир қисми бўлиб, у жаҳоннинг энг йирик 500 компаниялари рўйхатига киради. 2500 дан ортиқ журналлар, 20000 га яқин китоб ва маълумотномаларни чоп этади. Нашриётда «Scopus» илмий нашрлар ва цитата келтириш маълумотлар базасини олиб боради, «Science Direct» илмий нашрларни тарқатиш тизимини ривожлантиради.
https://www.xabar.uz/uz/6f3
Сўнгги фикрлар